Từ Baku đến Belém: Liệu COP30 có thực hiện được cam kết tài chính khí hậu 1.300 tỷ USD?
Ngày 7 tháng 11 năm 2025
Khi thế giới hướng đến COP30 tại Belém, Brazil, tâm điểm chú ý là cách các quốc gia sẽ huy động nguồn tài chính để thực hiện các cam kết khí hậu theo Thỏa thuận Paris.
Lộ trình “Baku đến Belém” của COP29 đặt mục tiêu đạt 1.300 tỷ USD tài chính khí hậu mỗi năm vào năm 2035 — trở thành thách thức trung tâm của hợp tác toàn cầu.
Mục tiêu 1.300 tỷ USD của COP29 mở đường cho COP30
COP29 tại Baku đã đặt ra mục tiêu táo bạo về tài chính khí hậu, nhằm tăng hỗ trợ cho các quốc gia đang phát triển.
Lộ trình “Baku đến Belém” tuy không mang tính ràng buộc pháp lý, nhưng tạo nền tảng để các bên chuẩn bị cho COP30.
Tài liệu nêu rõ:
“Mở rộng quy mô tài chính khí hậu không còn là lựa chọn — mà là nhu cầu cấp thiết để đảm bảo một tương lai công bằng và bền vững.”
Lộ trình chia thành năm hướng hành động chính (5R):
-
Replenishing – Tăng viện trợ và vốn ưu đãi
-
Rebalancing – Giảm nợ và mở rộng không gian tài khóa
-
Rechanneling – Huy động vốn tư nhân, giảm chi phí vốn
-
Revamping – Nâng cao năng lực và phối hợp
-
Reshaping – Cải tổ hệ thống để đảm bảo dòng vốn công bằng
Cuộc đua thu hẹp khoảng cách tài chính khí hậu
Năm 2023, tài chính khí hậu quốc tế cho các nước đang phát triển đạt khoảng 196 tỷ USD, chỉ bằng 1/6 nhu cầu.
OECD ghi nhận các nước phát triển đã cung cấp 115,9 tỷ USD năm 2022 — đạt mục tiêu 100 tỷ USD cũ, nhưng còn cách xa 1.300 tỷ USD mới.
Trong khi đó, thiệt hại do thiên tai khí hậu năm 2024 lên tới 320 tỷ USD, khiến nhiều quốc gia dễ tổn thương phải đối mặt với khủng hoảng nợ và thiếu không gian tài khóa.
COP30 tại Brazil: Biểu tượng của công lý khí hậu
Việc tổ chức COP30 tại Belém – trung tâm rừng Amazon đặt vấn đề công bằng khí hậu và hỗ trợ thích ứng lên hàng đầu.
Brazil muốn thu hẹp khoảng cách giữa các nước giàu và nghèo, ưu tiên hỗ trợ cho các quốc gia kém phát triển (LDCs) và các quốc đảo nhỏ (SIDS).
COP30 là cơ hội để kết hợp bảo tồn rừng, bảo vệ cộng đồng bản địa và huy động tài chính xanh, tạo nên lợi ích khí hậu bền vững.
Thị trường carbon – đòn bẩy cho mục tiêu 1.300 tỷ USD
COP29 đã hoàn thiện các quy tắc theo Điều 6 của Thỏa thuận Paris, giúp tăng minh bạch cho giao dịch tín chỉ carbon quốc tế.
Thị trường carbon tự nguyện (VCM) năm 2024 trị giá 2 tỷ USD, có thể tăng gấp 5 lần vào 2030 nếu cải thiện tính minh bạch và quản trị.
Tuy nhiên, COP30 cần đảm bảo chuẩn mực toàn cầu nghiêm ngặt để tránh “rửa xanh”, và để tín chỉ carbon bổ trợ – không thay thế nguồn tài chính hỗ trợ và thích ứng.
Cải cách tài chính toàn cầu: Nợ, ngân hàng phát triển và giảm rủi ro
Các quốc gia đang phát triển đang phải trả 1.700 tỷ USD tiền lãi nợ (2023).
Do đó, Lộ trình khuyến khích hoán đổi nợ lấy đầu tư khí hậu, áp dụng điều khoản nợ linh hoạt với khí hậu, và cải cách ngân hàng phát triển đa phương (MDBs) để tăng khả năng cho vay.
Nếu các MDB tăng tài trợ khí hậu lên 390 tỷ USD/năm vào 2030, họ có thể giúp giảm chi phí vốn và thúc đẩy năng lượng sạch, thích ứng và chuyển đổi công bằng.
COP30 cần đạt được gì tại Belém
Để mục tiêu 1.300 tỷ USD khả thi, COP30 phải chuyển tầm nhìn thành hành động cụ thể:
-
Lịch trình nộp bổ sung cho Quỹ Khí hậu Xanh, Quỹ Thích ứng, Quỹ Tổn thất và Thiệt hại
-
Cải cách MDBs với cam kết thời hạn rõ ràng
-
Chuẩn mực carbon toàn cầu thống nhất và có lợi cho cộng đồng địa phương
-
Giải pháp nợ và công cụ tài chính mới để giải phóng vốn cho năng lượng sạch và khả năng chống chịu
Biến tài chính khí hậu thành hành động khí hậu
Lộ trình “Baku đến Belém” không chỉ là tuyên bố, mà là bản hướng dẫn kỹ thuật để biến cam kết thành hành động cụ thể.
Nó cho thấy rằng vốn tư nhân, thị trường carbon và cải cách thể chế phải được triển khai đồng bộ.
COP30 tại Belém có thể là bước ngoặt toàn cầu, chứng minh rằng tài chính khí hậu có thể đạt đến quy mô của thách thức khí hậu — biến lời hứa thành hành động thực chất cho một tương lai công bằng và phát thải thấp.
