Sinh viên đại học tham gia cải tạo cầu gỗ: Mô hình kết hợp đào tạo thực hành và bảo tồn hạ tầng địa phương tại thành phố Soka
Ngày 17/12/2025
Thành phố Soka, tỉnh Saitama, đang phối hợp với một trường đại học chuyên về kỹ thuật và thủ công để triển khai dự án cải tạo các cây cầu gỗ trong khu vực, với sự tham gia trực tiếp của sinh viên đại học. Dự án không chỉ nhằm kéo dài tuổi thọ công trình hạ tầng địa phương mà còn tạo môi trường học đi đôi với hành, góp phần đào tạo nguồn nhân lực cho lĩnh vực xây dựng – hạ tầng.
Điểm đáng chú ý là sinh viên được trực tiếp tham gia vào các khâu kỹ thuật phức tạp của quá trình cải tạo cầu gỗ, dưới sự hướng dẫn của giảng viên chuyên ngành. Kinh phí dự án ngoài ngân sách nhà nước còn huy động thêm từ gây quỹ cộng đồng, một cách làm mới trong bối cảnh nhiều địa phương đang chịu áp lực lớn về chi phí bảo trì hạ tầng.
Cầu gỗ – tài sản quen thuộc của cộng đồng
Trên địa bàn thành phố hiện có bốn cây cầu gỗ, phân bố trên các tuyến kênh nội đô. Tuổi thọ trung bình của cầu gỗ thường chỉ từ 15–20 năm, trong khi cây cầu lâu đời nhất đã được sử dụng hơn 30 năm.
Ban đầu, thành phố dự định thay thế các cầu gỗ này bằng cầu bê tông nhằm giảm chi phí dài hạn. Tuy nhiên, lãnh đạo thành phố cho rằng cầu gỗ gắn bó mật thiết với đời sống và ký ức của người dân, vì vậy cần tìm giải pháp vừa tiết kiệm vừa giữ được giá trị văn hóa – cảnh quan.
Sau quá trình trao đổi với các giảng viên chuyên ngành kiến trúc – xây dựng của trường đại học đối tác, thành phố nhận thấy dự án có thể kết hợp mục tiêu đào tạo với mục tiêu bảo tồn hạ tầng. Hai bên đã ký thỏa thuận hợp tác từ năm 2024, chính thức khởi động chương trình cải tạo cầu gỗ có sự tham gia của sinh viên.
Sinh viên trực tiếp đo tải, gia cường kết cấu
Quá trình cải tạo bắt đầu bằng việc tháo dỡ toàn bộ cầu hiện hữu, vận chuyển về khuôn viên trường để kiểm tra chi tiết. Dựa trên tình trạng hư hỏng, sinh viên cùng giảng viên tiến hành thử tải, đo khả năng chịu lực, sau đó phân loại vật liệu có thể tái sử dụng và vật liệu cần thay thế.
Ở cây cầu đầu tiên được cải tạo, sinh viên đã tham gia gia cường dầm chính và lan can bằng vật liệu sợi carbon tăng cường, đồng thời xử lý chống thấm và nâng cao độ bền kết cấu. Sau khi hoàn thành, cây cầu được đặt tên mới và đưa vào sử dụng trở lại, với sự tham dự của lãnh đạo thành phố và nhà trường trong lễ khánh thành.
Giảm chi phí lớn so với xây mới
Trong năm tiếp theo, một cây cầu khác có quy mô lớn hơn được cải tạo. Kết quả kiểm tra cho thấy cần gia cố dầm chính, nhóm dự án đã mô phỏng nhiều phương án trước khi lựa chọn giải pháp thay thế một phần vật liệu bị mục và tăng cường kết cấu bằng vật liệu composite hiện đại.
Toàn bộ thiết kế cải tạo do trường đại học đảm nhiệm. Tổng chi phí khoảng 29 tỷ đồng (quy đổi), thấp hơn khoảng 65 tỷ đồng so với phương án xây cầu mới, cho thấy hiệu quả kinh tế rõ rệt.
Ngoài ngân sách thành phố, dự án còn thử nghiệm hình thức gây quỹ cộng đồng thông qua đóng góp tự nguyện, dù số tiền huy động được chưa cao. Việc có tiếp tục áp dụng hình thức này cho các cây cầu còn lại hay không vẫn đang được cân nhắc.
Mô hình đào tạo gắn với thực tiễn hạ tầng
Trong thời gian tới, thành phố sẽ tiếp tục cải tạo các cầu gỗ còn lại theo lộ trình, với mục tiêu hoàn thành toàn bộ dự án vào năm 2030.
Các giảng viên đánh giá đây là mô hình hiếm có, vừa giúp sinh viên tiếp cận công trình thực tế, vừa đóng góp trực tiếp cho cộng đồng. Việc đưa sinh viên vào quá trình bảo trì hạ tầng được xem là hướng đi mới trong đào tạo kỹ sư xây dựng, đồng thời mở ra gợi ý cho nhiều địa phương đang đối mặt với bài toán già hóa hạ tầng và thiếu nhân lực chuyên môn.
