Khái niệm “Kinh tế không gian tầm thấp”
Kinh tế không gian tầm thấp (Low-Altitude Economy) là một lĩnh vực kinh tế mới nổi, bao gồm các hoạt động sản xuất, dịch vụ và ứng dụng công nghệ diễn ra trong không phận dưới 1.000 mét so với mặt đất, sử dụng phương tiện bay có người lái và không người lái nhằm phục vụ cho các mục tiêu kinh tế, dân sinh và an ninh – quốc phòng.
Khái niệm này phản ánh xu thế phát triển của nền kinh tế số, kinh tế xanh và kinh tế sáng tạo, trong đó không gian tầm thấp được coi là hạ tầng mới (new infrastructure) – tương tự như không gian mạng hay năng lượng tái tạo – có tiềm năng tạo ra chuỗi giá trị và ngành công nghiệp mới trong tương lai gần.
Phạm vi và cấu phần
Kinh tế không gian tầm thấp bao trùm nhiều lĩnh vực, bao gồm:
-
Vận tải và logistics tầm thấp: vận chuyển hàng hóa, thư tín, cấp cứu y tế, cứu hộ bằng drone hoặc taxi bay điện (eVTOL);
-
Giám sát, quan trắc và nông nghiệp thông minh: sử dụng UAV cho quản lý đô thị, tài nguyên, môi trường, phòng cháy chữa cháy và sản xuất nông nghiệp chính xác;
-
Du lịch và dịch vụ trải nghiệm không gian: bay ngắm cảnh, thể thao hàng không, quảng bá du lịch địa phương;
-
Công nghiệp thiết bị và công nghệ phụ trợ: sản xuất máy bay không người lái, hệ thống pin – cảm biến – điều khiển bay, bản đồ số và dữ liệu không gian 3D;
-
Hạ tầng quản lý không phận tầm thấp: thiết lập hành lang bay, trạm điều phối, hệ thống định vị, kết nối 5G/6G và nền tảng quản lý dữ liệu bay.
Ý nghĩa kinh tế – xã hội
Việc phát triển kinh tế không gian tầm thấp được xem là một hướng đi chiến lược nhằm mở rộng không gian phát triển kinh tế, thúc đẩy đổi mới công nghệ, và nâng cao năng lực quản lý không phận dân sự.
Theo các nghiên cứu quốc tế, lĩnh vực này có thể mang lại:
-
Tốc độ tăng trưởng cao nhờ nhu cầu vận tải, du lịch và logistics mới;
-
Cơ hội đầu tư lớn trong công nghiệp hàng không nhẹ, công nghệ pin và cảm biến;
-
Tác động lan tỏa mạnh đến các ngành công nghệ số, năng lượng, xây dựng đô thị thông minh và an ninh quốc gia.
Triển vọng và định hướng chính sách
Nhiều quốc gia, đặc biệt là Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc, đã xác định kinh tế không gian tầm thấp là ngành kinh tế chiến lược mới trong giai đoạn 2025–2035.
Các chính sách tập trung vào:
-
Hoàn thiện hành lang pháp lý và quản lý không phận dân dụng tầm thấp;
-
Phát triển hạ tầng kỹ thuật số và hệ sinh thái doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực UAV, eVTOL;
-
Khuyến khích hợp tác công – tư (PPP) trong đầu tư hạ tầng bay và trung tâm điều phối không gian;
-
Xây dựng các khu công nghiệp chuyên biệt và vùng thử nghiệm bay để thu hút doanh nghiệp trong và ngoài nước.
So sánh loại hình
Loại hình | Phạm vi | Ví dụ | Mức công nghệ |
---|---|---|---|
Kinh tế mặt đất | 0 – 100 m | giao thông, công nghiệp, dịch vụ truyền thống | Trung bình |
Kinh tế không gian tầm thấp | 100 – 1.000 m | drone, taxi bay, giám sát, du lịch bay thấp | Cao |
Kinh tế vũ trụ | >100 km (ngoài khí quyển) | vệ tinh, trạm không gian, phóng tàu | Rất cao |