Giảm Giá Nhà – Chính Phủ Cần Chủ Động Ra Tay

Lê Ngọc Ánh Minh, Chủ tịch Điều hành Pacific Group

Hạ tầng giao thông: Bài học từ cao tốc

Trong những năm gần đây, Chính phủ Việt Nam đã chứng minh năng lực triển khai đầu tư công khi biến mục tiêu hạ tầng thành hiện thực. Tính đến tháng 9/2025, cả nước đã đưa vào khai thác khoảng 2.476 km đường cao tốc, tiến gần mục tiêu 3.000 km vào cuối năm 2025, và dự kiến đạt 5.000 km vào năm 2030. Những dự án trọng điểm như cao tốc Bắc – Nam phía Đông, các tuyến kết nối vùng trọng điểm kinh tế, sân bay quốc tế Long Thành… đã được chỉ đạo quyết liệt, tháo gỡ vướng mắc, huy động nguồn lực tài chính, nhân lực để hoàn thành đúng – thậm chí vượt – tiến độ.

Bài học rút ra là khi Chính phủ đặt mục tiêu cụ thể, có cơ chế đặc thù, điều hành trực tiếp từ Trung ương đến địa phương, tiến độ có thể được đẩy nhanh, chi phí được tối ưu và niềm tin của xã hội được củng cố.

Nhà ở: Nỗi lo của người dân đô thị

Trong khi hạ tầng giao thông phát triển, thị trường nhà ở lại đang là mối lo lớn của đại bộ phận người dân:

• Giá căn hộ trung bình tại Hà Nội hiện ở mức 70 – 80 triệu đồng/m², tăng hơn 30% so với cùng kỳ năm trước.

• TP.HCM cũng chứng kiến mức giá sơ cấp quanh 75 triệu đồng/m², tăng khoảng 36%.

• Người thu nhập trung bình phải tích lũy nhiều năm mới có thể mua được một căn hộ khoảng 60 m², khiến “giấc mơ an cư” ngày càng xa vời.

Trong khi các hãng sản xuất ô tô có thể tổ chức sản xuất quy mô lớn để bán xe dưới 400 triệu đồng/chiếc cho người tiêu dùng trung lưu, thì giá một căn hộ vẫn vượt xa tầm tay. Đã đến lúc Chính phủ phải can thiệp mạnh mẽ, không thể chỉ trông chờ vào thị trường tư nhân vốn phải tính toán lợi nhuận và gặp nhiều rào cản về đất đai, thủ tục.

Đề xuất: Chương trình nhà ở công 2026 – 2030

Từ bài học hạ tầng giao thông, Chính phủ có thể triển khai một chương trình nhà ở công quy mô quốc gia, với mục tiêu cụ thể, tiến độ rõ ràng, tương tự cách đã làm với đường cao tốc.

1. Mục tiêu & quy mô

• Xây dựng 1 triệu căn nhà mỗi năm, tổng cộng 5 triệu căn giai đoạn 2026 – 2030.

• Mục tiêu giá bán: dưới 400 triệu đồng/căn, giúp người thu nhập trung bình có thể mua được nhà trước khi tính chuyện mua xe.

• Thời hạn sử dụng đất: 99 năm, tham khảo mô hình leasehold của Singapore để người dân yên tâm an cư.

2. Nguồn lực & cơ chế

• Bố trí quỹ đất công, đất chưa sử dụng với chi phí đền bù thấp hoặc không đồng, miễn/giảm thuế sử dụng đất.

• Hỗ trợ tín dụng ưu đãi cho người mua nhà (lãi suất thấp, kỳ hạn dài).

• Thiết kế cơ chế đặc thù: rút ngắn thủ tục quy hoạch, cấp phép, giải phóng mặt bằng.

3. Tổ chức sản xuất & phân phối

• Tận dụng quy mô sản xuất hàng loạt để giảm chi phí: tiêu chuẩn hóa thiết kế, sử dụng vật liệu trong nước, áp dụng công nghệ xây dựng nhanh. Nếu với quy mô cả triệu căn mỗi năm, các bên sản xuất vật liệu xây dựng, nhà thầu sẽ có đơn hàng lớn, từ đó kéo giảm chi phí sản xuất và cung ứng.

• Phân phối công khai, minh bạch, ưu tiên người có nhu cầu thực, hạn chế đầu cơ.

• Phân chia chỉ tiêu cụ thể theo từng thành phố, tỉnh/thành, vùng đô thị.

Bài học từ quốc tế

Những quốc gia này đều cho thấy: khi có mục tiêu định lượng rõ ràng, cơ chế đặc thù, và giám sát chặt chẽ, Chính phủ hoàn toàn có thể tạo ra nguồn cung nhà ở quy mô lớn với giá hợp lý.

Kiến nghị cho Việt Nam

1. Đưa chương trình nhà ở công vào Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 2026-2030 như một dự án trọng điểm quốc gia, tương tự dự án đường cao tốc Bắc – Nam.

2. Đặt chỉ tiêu định lượng theo từng năm, từng vùng, báo cáo công khai tiến độ, có thưởng – phạt rõ ràng cho địa phương, đơn vị thực hiện.

3. Huy động nguồn lực công – tư, nhưng Nhà nước giữ vai trò chủ đạo: cấp đất, giải phóng mặt bằng, hạ tầng kết nối.

4. Chuẩn hóa thiết kế, tổ chức sản xuất hàng loạt để giảm chi phí xây dựng, tương tự cách các hãng ô tô giảm giá thành sản phẩm.

5. Công khai minh bạch phân phối, kiểm soát chống đầu cơ, ưu tiên người dân có nhu cầu thực, gia đình trẻ, người lao động.

Kết luận

Việc giảm giá nhà không thể chỉ trông chờ vào lực lượng thị trường tự điều chỉnh. Nếu Chính phủ đã có thể “bứt tốc” đạt 3.000 km đường cao tốc, hoàn thành sân bay, nhà máy điện trọng điểm trong thời gian ngắn, thì cũng có thể bứt tốc trong lĩnh vực nhà ở – xây dựng hàng triệu căn nhà với giá hợp lý, giúp người dân an cư lạc nghiệp. Đó không chỉ là mục tiêu kinh tế mà còn là chiến lược xã hội, đảm bảo ổn định và tạo động lực phát triển bền vững.