Doanh nhân bền vững trong kỷ nguyên mới: Khiêm nhường, trung thực, và thực chất

Doanh nhân bền vững trong kỷ nguyên mới: Khiêm nhường, trung thực, và thực chất

Nobuo Nakazawa, Cố vấn HĐTV Pacific Group

Trong những năm gần đây, Trung ương Đảng và Chính phủ Việt Nam đã thể hiện quyết tâm rất cao qua việc ban hành các nghị quyết mang tính chiến lược, mang tính đột phá, nhằm đưa Việt Nam trở thành nước phát triển vào năm 2050. Những văn kiện này không chỉ là lời nói mà là khung chính sách định hướng hành động cho cả hệ thống chính trị, nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp.

• Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân là một ví dụ tiêu biểu. Trong đó, lần đầu tiên kinh tế tư nhân được xác định là “động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia”. Nghị quyết đặt mục tiêu đến năm 2030 có ít nhất 2 triệu doanh nghiệp hoạt động, tối thiểu 20 doanh nghiệp lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu; tầm nhìn đến 2045, Việt Nam phải đạt ít nhất 3 triệu doanh nghiệp và đóng góp trên 60 % GDP từ khu vực tư nhân.

• Đồng thời, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân — trong đó yêu cầu hoàn thiện pháp luật về đất đai, đầu tư, quy hoạch để tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp tư nhân. 

• Về khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo, ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW “về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”. Văn kiện này đặt khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để Việt Nam bứt phá, hoàn thiện quản trị và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. 

• Để cụ thể hóa nghị quyết đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 71/NQ-CP sửa đổi, cập nhật chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 57, nhằm đảm bảo các bộ, ngành, địa phương có cơ chế rõ ràng để đánh giá kết quả liên quan khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. 

• Ngoài ra, trong các phát biểu gần đây, Thủ tướng khẳng định rằng các nghị quyết “trụ cột” về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số đã được Đảng chỉ đạo, Chính phủ thống nhất, Quốc hội đồng tình và nhân dân ủng hộ — do đó không được bàn lùi, mà phải “tranh thủ từng ngày từng giờ” để biến chủ trương thành hiện thực.

• Trong lĩnh vực năng lượng, Nghị quyết 55-NQ/TW (2020) cũng đặt định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia, trong đó có thúc đẩy đổi mới công nghệ và áp dụng công nghệ sạch, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng. 

Tất cả những văn kiện kể trên thể hiện một thông điệp rõ ràng: Đảng, Nhà nước không chỉ muốn “nói về phát triển”, mà muốn hành động mạnh mẽ để đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển vào giữa thế kỷ, và trụ cột của chiến lược đó chính là khu vực kinh tế tư nhân, đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ, chuyển đổi số.

1. Giá trị thật nằm ở chất lượng – không phải ở độ lớn của bảng hiệu

Hãy quên đi danh xưng “shark”, “tập đoàn nghìn tỷ” hay “start-up triệu đô”. Đừng quá bận tâm khi bạn là doanh nghiệp siêu nhỏ hay doanh nghiệp tỉ đô.
Thành công không nằm ở số vốn hay độ ồn ào trên truyền thông, mà nằm ở chất lượng dịch vụ và sản phẩm mà bạn mang đến cho đời sống thực.

Các ví dụ rất đời thực về sự vô đối của doanh nghiệp siêu nhỏ:

* Một tỉ phú có thể có cả trăm căn nhà, nhưng vẫn tìm đến quán ăn nhỏ, nơi ông chủ tự tay nấu từng món với hương vị không thể sao chép. 
* Một người giàu vẫn tìm đến tiệm đóng giày nhỏ, nơi thợ cắt đo tỉ mỉ, khâu từng đường chỉ vừa khít bàn chân.
* Một người nổi tiếng vẫn cắt tóc ở tiệm cũ kỹ ven đường – nơi thợ cạo không quảng cáo, chỉ có tay nghề và sự tận tâm.

Vì sao vậy?
Bởi vì sự chân thực và chất lượng luôn chạm đến trái tim khách hàng — thứ mà tiền bạc, danh tiếng, hay “branding hoành tráng” không thể mua được.
Doanh nhân bền vững là người đặt chất lượng lên trên quy mô, giữ lòng tôn trọng khách hàng dù chỉ có một người, và không để bản thân lạc lối trong ánh đèn sân khấu.

2. Khi doanh nghiệp lớn khoe thành tích, nhưng khách hàng vẫn vật vạ sân bay

Một hãng hàng không có thể tổ chức họp báo hoành tráng, nói về “đột phá bền vững” và “sứ mệnh quốc tế”, nhưng nếu hành khách vẫn bị trễ chuyến, mệt mỏi ở sân bay, thì mọi lời nói kia chỉ là gió.
Một hãng taxi, hãng ô tô, hay nhà mạng – nếu khách hàng liên tục gặp lỗi, nhưng lãnh đạo vẫn lên báo khoe “chúng tôi dẫn đầu”, thì đó là biểu hiện của sự xa rời thực tế.

Doanh nghiệp bền vững không trốn tránh lỗi, mà đối diện lỗi.
Họ biết xin lỗi, sửa lỗi và không tái phạm.
Chỉ như thế mới xây dựng được lòng tin thật sự – nền tảng của mọi thương hiệu lớn.

Hãy nhớ: một khách hàng tha thứ vì thấy bạn chân thành đáng tin – đó là chiến thắng thật.

3. Truyền thông chân thật – thay vì tìm cách che dấu truyền thông

Trong kỷ nguyên mạng xã hội, nơi “truyền thông không chính thống” sôi động và lan truyền nhanh hơn bao giờ hết, doanh nghiệp càng cần truyền thông trung thực.
Không phải “quản lý khủng hoảng” bằng cách bịt chặt thông tin lỗi sản phẩm-sự cố-tai nạn, tìm cách gỡ bài hay mua im lặng.
Không phải “xử lý khéo” bằng PR tô hồng, mà bằng sự minh bạch và phản hồi chân thành.

Doanh nghiệp lớn cần nhận ra:

• Sự thật cuối cùng luôn chiến thắng.

• Truyền thông trung thực là một phần của quản trị bền vững.

• Không ai ghét sự thật, chỉ ghét cách giấu giếm.

Hãy để công chúng thấy rằng doanh nghiệp dám nhận lỗi, dám thay đổi, dám nói thật – đó mới là đẳng cấp thật của lãnh đạo.
Truyền thông không phải để che khuyết điểm, mà để lan tỏa tinh thần cầu thị và văn hóa doanh nghiệp tử tế.

4. Văn hóa doanh nhân: Làm gương từ những điều nhỏ

Một xã hội văn minh bắt đầu từ thói quen đúng giờ, đúng hẹn, đúng lời hứa.
Doanh nghiệp lớn muốn làm gương phải thể hiện điều ấy:

• Thanh toán đúng hạn cho nhà thầu, nhà cung cấp, người lao động – vì đó là uy tín và đạo đức kinh doanh.

• Làm việc đúng giờ, tôn trọng thời gian của người khác – vì đó là biểu hiện của chuyên nghiệp.

• Khiêm nhường trong phát ngôn, lễ phép trong giao tiếp dù đã có thành công – vì sự kiêu ngạo là bước đầu của suy thoái.

Hiện nay, đáng tiếc có trường hợp  “người nổi” – chỉ mới chạm đến thành công ngắn hạn – đã phát ngôn bừa bãi, thiếu văn hóa, thậm chí khinh suất với người khác.
Người ta không đánh giá họ qua doanh thu, mà qua cách họ đối nhân xử thế.
Một doanh nhân thật sự lớn không cần nói lời lớn, chỉ cần hành động đúng.
Sự khiêm tốn không phải yếu đuối – đó là bản lĩnh của người đã hiểu giá trị thực.

Văn hóa kinh doanh của doanh nghiệp là cần có định hướng kinh doanh mang tính bền vững và không sao chép của bên khác hoặc các bên vừa thấy một chủ trương mới của Chính phủ, có một bên đăng ký thực hiện thì các bên còn lại cũng nhanh chân đăng ký dù không có sở trường về ngành đó từ đó làm các bên hao tốn nguồn lực chỉ để theo đuổi cùng một mục tiêu kinh doanh giống hệt nhau. Doanh nghiệp cần lối đi riêng cho mình để tạo ra sản phẩm, dịch vụ khác biệt.

5. Từ thặng dư kiều hối đến khát vọng doanh nghiệp Việt toàn cầu

Năm 2024, lượng kiều hối gửi về Việt Nam đạt khoảng 16 tỷ USD, trong đó riêng TP.HCM chiếm hơn 9,6 tỷ USD – tương đương hơn 50% tổng lượng kiều hối cả nước.
Con số ấy vẫn cao hơn tổng lượng ngoại tệ mà doanh nghiệp Việt mang về từ đầu tư và xuất khẩu trực tiếp.
(Theo Báo Pháp Luật và Tạp chí Tài chính, 2024)

Điều này cho thấy, doanh nghiệp Việt còn đi ra thế giới quá ít – phần lớn vẫn làm gia công, phụ thuộc vào chuỗi FDI, chưa tạo được giá trị biên cao. Khác thời tăng trưởng cao của Nhật Bản, tôi làm lãnh đạo một tập đoàn Nhật Bản, thập niên 1980s đi làm thị trường ở EU rất thành công

Doanh nhân bền vững trong kỷ nguyên mới phải dám:

• Xuất khẩu trí tuệ, thương hiệu, sản phẩm đặc trưng Việt Nam.

• Đầu tư ngược ra nước ngoài, mang thặng dư về cho đất nước.

• Tự chủ công nghệ và thiết kế, để giá trị Việt không chỉ nằm ở công xưởng rẻ, mà ở sáng tạo và chất lượng.

Đó mới là “giấc mơ Việt Nam” thật sự: giấc mơ xuất siêu bằng năng lực chứ không bằng lao động giá rẻ.

6. Mời Chính phủ ươm mầm 10.000 doanh nghiệp nhỏ – để 20 năm nữa có vài trăm doanh nghiệp tỉ đô

Thay vì cân nhắc đổ vốn rất lớn vào những tập đoàn tỉ đô đã tồn tại 30–40 năm, Chính phủ có thể cân nhắc chuyển hướng ươm tạo thế hệ doanh nghiệp mới – những start-up nhỏ nhưng có khát vọng và tầm nhìn dài hạn.
Một chính sách thông minh không phải là “chọn vài cây to để bón phân”, mà là gieo trồng cả khu rừng doanh nghiệp trẻ, cho họ cơ hội vươn lên.

Cần:

• Quỹ ươm tạo cho doanh nghiệp nhỏ, sáng tạo.

• Chính sách thuế linh hoạt cho DN đổi mới công nghệ.

• Kết nối DN lớn làm mentor, hỗ trợ startup Việt tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

• Cải cách thủ tục đầu tư ra nước ngoài – để DN Việt dám “đi xa và trở về”.

Nếu hôm nay chúng ta ươm 10.000 cây con, thì 20 năm nữa Việt Nam có thể có hàng trăm cây đại thụ – những doanh nghiệp thật sự vươn ra thế giới.

Kết luận: Khiêm nhường là sức mạnh, trung thực là nền tảng, bền vững là hướng đi

Ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10/2025 không chỉ để chúc mừng người thành đạt, mà để nhắc nhau cùng tỉnh thức:
Thành công không nằm ở hào quang, mà ở sự tử tế, trung thực và bền vững.

Hãy làm gương trong từng hành động nhỏ: đúng giờ, giữ lời, thanh toán đúng hạn, nói năng có văn hóa, không che giấu lỗi, không bịt truyền thông.
Hãy coi truyền thông như tấm gương soi, chứ không phải kẻ thù.
Hãy tôn trọng khách hàng, nhân viên, đối tác – đó là tôn trọng chính mình.

Và dù bạn là “ông chủ tiệm phở”, “người thợ cắt tóc”, hay “CEO tập đoàn tỷ đô”,
hãy giữ một tinh thần chung: làm tốt nhất điều mình đang làm, vì chất lượng thật là nền tảng duy nhất để đi xa.