Ý kiến: Di dời Sân bay Tân Sơn Nhất: Cơ hội hình thành “Central Park” mới cho Thành phố Hồ Chí Minh
Lê Ngọc Ánh Minh, Chủ tịch Điều hành Pacific Group
TP.HCM – Việc xây dựng sân bay Long Thành (Đồng Nai) mở ra cơ hội tái cấu trúc không gian đô thị theo hướng bền vững. Một đề xuất đáng chú ý là di dời toàn bộ hoạt động của sân bay Tân Sơn Nhất, chuyển đổi khu đất này thành công viên trung tâm quy mô lớn kết hợp hồ điều hòa chống ngập.
Tiền lệ: di dời cảng Sài Gòn ra Cái Mép – Thị Vải
Trong hơn một thập niên qua, TP.HCM từng bước chuyển dịch phần lớn hoạt động cảng biển nội đô sang cụm cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải (Bà Rịa – Vũng Tàu). Sự điều chỉnh này:
-
Giảm đáng kể xe container lưu thông trong lõi đô thị, góp phần giảm ùn tắc và phát thải.
-
Tăng hiệu quả logistics nhờ luồng tàu lớn, tàu mẹ vào thẳng (giảm trung chuyển).
-
Tạo điều kiện để tái thiết không gian bờ sông và hạ tầng đô thị theo hướng văn minh, sinh thái hơn.
Đây là bài học quy hoạch hữu ích cho việc di dời các hạ tầng cường độ cao ra ngoài trung tâm – trong đó có hàng không.
Áp lực hạ tầng và môi trường từ Tân Sơn Nhất
Sân bay Tân Sơn Nhất có diện tích khoảng 850 ha, nằm giữa các quận nội thành đông đúc. Tình trạng quá tải, kẹt xe, ô nhiễm tiếng ồn và khí thải kéo dài nhiều năm đã trở thành thách thức lớn cho chất lượng sống và năng lực cạnh tranh đô thị.
Bài học từ Central Park New York
Central Park (New York) rộng khoảng 341 ha, là hình mẫu về công viên đô thị gắn với bản sắc và sức khỏe cộng đồng. Nếu chuyển đổi toàn bộ 850 ha của Tân Sơn Nhất, TP.HCM có thể sở hữu công viên trung tâm gần gấp 2,5 lần Central Park, tích hợp hệ thống hồ điều hòa diện tích hàng trăm hecta để hỗ trợ chống ngập, điều hòa vi khí hậu và giảm hiệu ứng đảo nhiệt.
Viễn cảnh theo ý tưởng của bài này, TP Hồ Chí Minh có 1 công viên và hồ điều hòa chống ngập có diện tích gấp 2,5 lần công viên Central Park New York, mở ra một không gian trong lành thành kỳ quan công viên xanh tại Châu Á
Mạng lưới sân bay vùng Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ
-
Long Thành: trung tâm hàng không quốc tế, vai trò trung chuyển. Được kết nối đến sân bay Biên Hòa (cải tao thành lưỡng dụng, bay thương mại nội địa) bằng đường sắt đô thị.
-
Biên Hòa: có thể chuyển thành sân bay lưỡng dụng (quân sự + dân sự), tập trung bay nội địa và thiết lập đường săt đô thị kết nối đến Sân bay Long Thành, kết nối đến Ga metro Suối Tiên. Việc bay nội địa sau đó nối tuyến quốc tế trở nên thuận tiện.
-
Cần Thơ: nâng cấp để tiếp nhận đường bay quốc tế khu vực và đường dài, góp phần phân bổ dòng khách và giảm áp lực lên TP.HCM. Hành khách ở khu vực Tây Nam Bộ có thể bay quốc tế từ sân bay này mà không cần cất công di chuyển lên khu vực Đông Nam Bộ.
Kết nối đường sắt đô thị – điều kiện tiên quyết
Để bảo đảm trung chuyển hiệu quả:
-
Biên Hòa – Suối Tiên (Metro số 1, TP.Thủ Đức): khoảng 22–25 km, đi qua trung tâm TP. Biên Hòa, kết nối depot Long Bình.
-
Biên Hòa – Long Thành: khoảng 30–35 km, theo hành lang QL51 hoặc đồng tuyến với đường sắt cao tốc Bắc – Nam dự kiến.
Mạng lưới này giúp di chuyển thuận tiện giữa các sân bay và trung tâm TP.HCM, đồng thời giảm gánh nặng lên đường bộ.
Tầm nhìn bền vững
Di dời Tân Sơn Nhất không chỉ giải bài toán quá tải, ô nhiễm và kẹt xe, mà còn mở ra cơ hội lịch sử để tái định hình không gian sống. Công viên trung tâm và hồ điều hòa chống ngập Tân Sơn Nhất có thể trở thành lá phổi mới của TP.HCM, song hành cùng tiền lệ thành công đã có ở Cái Mép – Thị Vải. Biến khu vực Tân Sơn Nhất thành nơi phát triển bất động sản cao cấp, là nơi đáng sống nhất khu vực ASEAN.
