Sân bay thế hệ mới cho eVTOL và chiến lược tích hợp vertiport tại Việt Nam
Lê Ngọc Ánh Minh, Chủ tịch Điều hành Pacific Group
1. Xu hướng quốc tế về sân bay thế hệ mới
Trong những năm gần đây, sự phát triển nhanh chóng của eVTOL (electric Vertical Take-Off and Landing vehicles – phương tiện bay điện cất hạ cánh thẳng đứng) đang tạo ra một bước ngoặt trong vận tải hàng không đô thị và liên đô thị. Các thành phố lớn trên thế giới như New York, Dubai, Singapore, Tokyo đã bắt đầu nghiên cứu và triển khai các vertiport – sân cất hạ cánh chuyên dụng cho eVTOL – để phục vụ vận chuyển hành khách, hàng hóa và dịch vụ cấp cứu y tế.
Vertiport hiện đại có những đặc điểm chính:
-
Cất hạ cánh thẳng đứng và bãi đỗ: nhỏ gọn, có thể xây trên nóc tòa nhà, sân bay hoặc bến cảng.
-
Sạc điện nhanh: hỗ trợ phương tiện eVTOL vận hành liên tục.
-
Hệ thống điều phối thông minh: kết nối với mạng lưới giao thông mặt đất, hàng không, tàu hỏa và cảng biển.
-
Dịch vụ hành khách và logistics: bao gồm đón/trả khách VIP, vận chuyển hàng hóa nhanh bằng drone hoặc UAV.
Một số mô hình đang được thử nghiệm:
-
Dubai Skyports: tích hợp vertiport vào trung tâm thành phố, phục vụ eVTOL cho hành khách thương mại và y tế.
-
Los Angeles/California: thử nghiệm mạng lưới vertiport liên kết sân bay quốc tế, trung tâm đô thị, bến cảng.
-
Châu Âu (Berlin, Paris, Zurich): kết nối vertiport với nhà ga đường sắt cao tốc và logistics drone.
Skyports, nhà phát triển và vận hành vertiport, đã công bố kế hoạch phát triển công nghệ sinh trắc học và vertiport hợp tác với SITA. Trên đây là hình ảnh minh họa về quan hệ đối tác giữa Skyports và Hanwha về khái niệm vertiport của họ. (Ảnh do Hanwha cung cấp)
2. Lợi ích khi tích hợp vertiport tại Việt Nam
Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển hạ tầng giao thông mạnh mẽ với nhiều sân bay mới, đường cao tốc, cảng biển và ga tàu cao tốc. Việc tích hợp vertiport mang lại nhiều lợi ích:
-
Tối ưu hóa mạng lưới vận tải đa phương thức: Hành khách VIP có thể di chuyển từ sân bay, ga đường sắt cao tốc hoặc cảng biển bằng eVTOL mà không tắc đường.
-
Chuỗi vận chuyển logistics nhanh: UAV và drone giao nhận hàng có thể kết nối trực tiếp từ vertiport tại sân bay, cảng biển hoặc ga tàu cao tốc.
-
Tận dụng hạ tầng hiện hữu và mới: Đường cao tốc mới có thể tích hợp đường băng thử nghiệm cho eVTOL, tạo sự linh hoạt khi cần. Sân bay hiện hữu có thể nâng cấp thêm vertiport mà không cần xây dựng riêng biệt, giảm chi phí và thời gian.
-
Đưa Việt Nam tiến vào kỷ nguyên vận tải tiên tiến: Thiết lập mạng lưới liên kết sân bay – ga tàu cao tốc – cảng biển – trung tâm đô thị. Khách VIP, du khách quốc tế và vận tải hàng hóa nhanh có thể sử dụng phương tiện bay điện như một lựa chọn chính thức, hiện đại và xanh.
3. Lời khuyên chiến lược
Để Việt Nam xây dựng sân bay và hệ thống giao thông tương lai, cần chú ý:
-
Xây dựng sân bay mới tích hợp vertiport: Thiết kế khu vực cất hạ cánh eVTOL ngay từ giai đoạn lập quy hoạch. Kết nối trực tiếp vertiport với nhà ga hành khách, kho vận hàng hóa, bãi đỗ xe và tuyến cao tốc.
-
Nâng cấp sân bay hiện hữu: Tận dụng nóc nhà ga, bãi đỗ trực thăng hoặc khu đất trống để lắp đặt vertiport. Kết nối với hệ thống logistics UAV, drone giao nhận hàng.
-
Liên kết đa phương thức: Tại các ga đường sắt cao tốc, cảng biển, tạo vertiport để eVTOL phục vụ hành khách VIP hoặc vận tải nhanh. Xây dựng trung tâm điều phối thông minh, tích hợp dữ liệu từ eVTOL, drone, ô tô, tàu hỏa và tàu thủy. Cần phối hợp với các hãng công nghệ vertiport, eVTOL và UAV quốc tế và trong nước để tính toán việc tích hợp hợp lý.
-
Thí điểm kết hợp đường cao tốc với eVTOL: Sử dụng các đoạn cao tốc vắng để thử nghiệm đường cất hạ cánh tạm thời cho eVTOL, đặc biệt phục vụ vận chuyển hàng hóa khẩn cấp, mục đích quân sự hoặc hành khách VIP.
-
Phát triển hạ tầng xanh và bền vững: Ưu tiên năng lượng tái tạo cho sạc pin eVTOL. Giảm phát thải, tạo điều kiện cho Việt Nam trở thành trung tâm vận tải hiện đại, xanh và sáng tạo.
4. Kết luận
Việc tích hợp vertiport vào sân bay, ga tàu cao tốc và cảng biển là bước đi quan trọng để Việt Nam tạo ra chuỗi giao thông tiên tiến và hiện đại, kết hợp vận chuyển hành khách VIP, du lịch, logistics và UAV/drone. Khi triển khai đồng bộ, Việt Nam sẽ đi tiên phong trong khu vực về vận tải điện tiên tiến, xanh và đa phương thức, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên giao thông của tương lai.
Hình ảnh minh họa:
-
Ô tô bay của Honda
-
Hyundai eVTOL
Một hệ thống Vertiport của Mỹ
Nguồn tham khảo:
-
Business Aviation – From Sea ports to VertiportsTNW | The heart of tech+3Business Aviation+3Business Aviation+3
Video tham khảo:
