IEA: Năng lượng tái tạo giúp hơn 100 quốc gia giảm nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch
Josh Gabbatiss | Ngày 9 tháng 10 năm 2025 | 15:41
Hơn 100 quốc gia trên thế giới đã giảm phụ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch và tiết kiệm hàng trăm tỷ USD nhờ tiếp tục đầu tư vào năng lượng tái tạo, theo báo cáo mới nhất của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA).
Các quốc gia như Vương quốc Anh, Đức và Chile đã giảm nhu cầu nhập khẩu than và khí đốt khoảng 1/3 kể từ năm 2010, chủ yếu nhờ mở rộng năng lượng gió và mặt trời. Đan Mạch thậm chí đã giảm gần một nửa sự phụ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch trong cùng giai đoạn.
Theo ước tính của IEA, việc mở rộng năng lượng tái tạo đã giúp các quốc gia tránh nhập khẩu 700 triệu tấn than và 400 tỷ mét khối khí đốt trong năm 2023 — tương đương 10% lượng tiêu thụ toàn cầu. Nhờ đó, các nước nhập khẩu nhiên liệu đã tiết kiệm hơn 1,3 nghìn tỷ USD trong giai đoạn 2010–2023.
Giảm phụ thuộc và củng cố an ninh năng lượng
Báo cáo Renewables 2025 của IEA so sánh tình hình thực tế phát triển năng lượng tái tạo với kịch bản giả định “ít năng lượng tái tạo”, trong đó các quốc gia ngừng xây dựng các dự án năng lượng gió, mặt trời và phi thủy điện kể từ năm 2010.
Trên thực tế, thế giới đã bổ sung khoảng 2.500 GW công suất điện tái tạo trong giai đoạn 2010–2023 — vượt tổng công suất phát điện của Liên minh châu Âu và Hoa Kỳ. Khoảng 80% công suất mới này được xây dựng tại các quốc gia phụ thuộc vào nhập khẩu than và khí đốt.
Kết quả là, 107 quốc gia đã giảm mức phụ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch để sản xuất điện. Trong đó, 38 quốc gia giảm trên 10 điểm phần trăm, và 8 quốc gia giảm trên 30 điểm phần trăm.
Trường hợp điển hình: Anh, EU và châu Á
Tại Vương quốc Anh, tỷ lệ điện sản xuất từ nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu đã giảm từ 45% xuống dưới 25% trong một thập kỷ, chủ yếu nhờ phát triển điện gió và điện mặt trời. Nếu không có năng lượng tái tạo, Anh hiện sẽ phải nhập khẩu gần 60% điện năng, theo IEA.
Tương tự, Bulgaria, Romania và Phần Lan — vốn phụ thuộc nhiều vào khí đốt Nga — đã gần như loại bỏ hoàn toàn nhu cầu nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch nhờ đầu tư mạnh vào năng lượng tái tạo.
Các nền kinh tế lớn khác như Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU) cũng đã tránh được tình trạng gia tăng phụ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu nhờ mở rộng năng lượng sạch.
Tác động kinh tế và môi trường
IEA nhấn mạnh rằng năng lượng tái tạo không chỉ tăng cường an ninh năng lượng bằng cách sản xuất điện trong nước mà còn nâng cao khả năng chống chịu kinh tế, giảm rủi ro trước biến động giá nhiên liệu và tạo việc làm tại địa phương.
Ngoài ra, việc thay thế nhiên liệu hóa thạch bằng năng lượng tái tạo cũng giúp nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng — mỗi 1 GWh điện tái tạo giúp tránh tiêu thụ 2–3 GWh nhiên liệu hóa thạch do tổn thất lớn trong quá trình chuyển đổi của điện nhiệt.
Tổng kết lại, báo cáo của IEA khẳng định việc mở rộng năng lượng tái tạo không chỉ là một yêu cầu môi trường cấp thiết, mà còn là một chiến lược kinh tế và an ninh năng lượng hiệu quả cho các quốc gia trên toàn cầu.
Nguồn: Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), Báo cáo Renewables 2025
