Hydro và Methanol năm 2025: Phân biệt tín hiệu thực chất và “nhiễu” thị trường
Nếu chỉ nhìn vào các tiêu đề báo chí, hydro có lúc tưởng như đang sụp đổ, lúc lại được mô tả là tương lai tất yếu của toàn bộ hệ thống năng lượng. Trên thực tế, năm 2025 là một năm “điều chỉnh lại”. Các dự án hydro quy mô lớn mang tính đầu cơ đang bị thu hẹp, trong khi những giải pháp hydro và methanol thực tiễn hơn vẫn âm thầm tiến triển.
Đây không phải là tin xấu. Thị trường đang quay về nguyên tắc cơ bản: ưu tiên các dự án có khách hàng thật, hiệu quả kinh tế rõ ràng và sản phẩm có thể triển khai, thay vì chỉ dựa vào kỳ vọng và trợ cấp.
Hydro: Từ chu kỳ kỳ vọng sang kiểm chứng thực tế
Nhu cầu hydro toàn cầu vẫn tiếp tục tăng. Theo các ước tính quốc tế, tổng nhu cầu đã đạt gần 100 triệu tấn vào năm 2024 và dự kiến vượt mốc này trong năm 2025. Tuy nhiên, phần lớn nhu cầu vẫn đến từ các lĩnh vực truyền thống như lọc dầu, sản xuất amoniac và methanol. Các ứng dụng mới trong giao thông và phát điện hiện vẫn chiếm dưới 1% tổng nhu cầu.
Song song với đó, nhiều dự án hydro carbon thấp quy mô lớn đã bị hoãn hoặc hủy bỏ. Nguyên nhân chủ yếu là thiếu hợp đồng tiêu thụ dài hạn, chi phí đầu tư cao và khung chính sách chưa đủ rõ ràng. Các nhà đầu tư ngày càng thận trọng hơn, tập trung vào khả năng tiêu thụ thực tế và hiệu quả tài chính.
Điều này cho thấy vai trò dài hạn của hydro không thay đổi, nhưng con đường triển khai sẽ thực tế và chọn lọc hơn.
Động lực của methanol, đặc biệt trong ngành hàng hải
Trong khi hydro gặp khó khăn ở giai đoạn đầu, methanol đang nổi lên như một nhiên liệu dựa trên hydro có thể sử dụng ngay. Ngành vận tải biển đang dẫn đầu xu hướng này.
Nhiều cảng lớn tại Singapore, Hàn Quốc và Trung Quốc đã triển khai tiếp nhiên liệu methanol xanh hoặc methanol pha trộn cho tàu biển. Cùng lúc, các quy định môi trường ngày càng chặt chẽ, đặc biệt tại châu Âu từ năm 2025, buộc các hãng tàu phải giảm cường độ phát thải khí nhà kính bằng những giải pháp khả thi ở quy mô thương mại.
Methanol có lợi thế rõ ràng:
-
Có thể tận dụng hạ tầng nhiên liệu lỏng hiện có.
-
Động cơ tàu sử dụng methanol song nhiên liệu đã sẵn sàng về mặt thương mại.
-
Chuỗi cung ứng methanol xanh đang hình thành dọc theo các tuyến thương mại thực tế.
Methanol hôm nay, Hydro ngày mai
Khi ghép các xu hướng lại với nhau, một lộ trình chuyển dịch hợp lý xuất hiện.
Hydro vẫn là đích đến cho khử carbon sâu trong công nghiệp nặng, vận tải đường dài và một số ứng dụng điện. Trong khi đó, methanol đóng vai trò “ngựa thồ” trong giai đoạn trước mắt, giúp các ngành chịu áp lực giảm phát thải có thể hành động ngay mà không làm gián đoạn quá trình chuyển sang nền kinh tế hydro trong tương lai.
Dòng vốn đầu tư cũng phản ánh sự thay đổi này: từ các dự án “to và hào nhoáng” sang các dự án có thể tài trợ được, rủi ro kiểm soát được và nhu cầu rõ ràng.
Hydro và methanol không phải là hai con đường đối lập. Khi loại bỏ những ồn ào ngắn hạn, chúng đang trở thành các công cụ bổ trợ trong một câu chuyện khử carbon ngày càng thực tế và kỷ luật hơn.
