HỘI NGHỊ QUỐC TẾ VỀ LỘ TRÌNH HYDRO VIỆT NAM VÀ ASEAN

Ngày 05/12/2025, Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh (IUH) và Câu lạc bộ Hydro Việt Nam ASEAN (VAHC) đã đồng tổ chức thành công Hội nghị Quốc tế “Vietnam and ASEAN’s Hydrogen Pathways in the Global Landscape”. Hội nghị là một diễn đàn học thuật - công nghiệp quan trọng, kết nối các chuyên gia toàn cầu với các nhà quản lý, nghiên cứu và doanh nghiệp Việt Nam, cùng vẽ nên bức tranh toàn diện và con đường thực tiễn cho ngành công nghiệp hydro xanh.

PHẦN MỞ ĐẦU: KHUYNH HƯỚNG TẤT YẾU VÀ CƠ HỘI CHIẾN LƯỢC

Hội nghị khai mạc với sự chủ trì của PGS.TS. Nguyễn Văn Cường (IUH) và Ông Lê Ngọc Anh Minh (Chủ tịch VAHC).

• PGS.TS. Đàm Sao Mai, Phó Hiệu trưởng IUH, nhấn mạnh cam kết của Nhà trường trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và nghiên cứu ứng dụng, sẵn sàng đồng hành cùng sự phát triển của ngành năng lượng mới tại Việt Nam.

• Ông Lê Ngọc Anh Minh chia sẻ tầm nhìn của VAHC trong việc thúc đẩy hệ sinh thái hydro, kết nối doanh nghiệp, nhà khoa học và nhà hoạch định chính sách. Ông nhận định, dù còn nhiều thách thức, Việt Nam sở hữu tiềm năng tái tạo lớn và nhu cầu công nghiệp mạnh mẽ, là nền tảng vững chắc để phát triển hydro xanh.

PHẦN TRÌNH BÀY CHUYÊN SÂU: TỪ CHIẾN LƯỢC TOÀN CẦU ĐẾN ỨNG DỤNG ĐỊA PHƯƠNG

1. TS. Hào Ngô (Tập đoàn NEUMAN & ESSER, Đức) - “Global Synergies: Unlocking Vietnam’s Hydrogen Potential Through Strategic Partnerships”

• Trọng tâm: Vai trò của hợp tác chiến lược toàn cầu và phát triển cân bằng.

• Điểm nhấn:

  • Bài học từ Đức: Giới thiệu nghiên cứu cho thấy với khoảng cách >20km từ lưới điện chính, hệ thống điện phân phi tập trung (decentralized electrolysis) đã có chi phí cạnh tranh hơn so với vận chuyển hydro bằng xe bồn.

  • Ba đòn bẩy then chốt: Để mở khóa dự án hydro, cần phát triển đồng thời và cân bằng giữa: (1) Tạo ra nhu cầu, (2) Phát triển cơ sở hạ tầng, và (3) Mở rộng quy mô sản xuất. Phát triển lệch về một hướng sẽ kìm hãm tiến trình.

  • Dự báo thương mại: Đến 2050, sẽ tồn tại các dòng chảy thương mại hydro toàn cầu lớn giữa các khu vực sản xuất thặng dư (như Trung Đông, Úc) và khu vực tiêu thụ (như Đông Á, Châu Âu). Việt Nam cần định vị mình trong các dòng chảy này.

  • Lời kêu gọi hành động: Cần hợp tác chặt chẽ giữa ngành công nghiệp và chính sách, xây dựng tiêu chuẩn chung và giảm thiểu rủi ro cho các nhà đầu tư hạ tầng.

2. TS. Namiko Murayama (thyssenkrupp nucera, Nhật Bản) - “Shaping Vietnam’s Green Hydrogen Landscape, Strategic Electrolyzer Selection for Sustainability”

• Trọng tâm: Lựa chọn công nghệ điện phân tối ưu cho tính bền vững và quy mô lớn.

• Điểm nhấn:

  • Công nghệ AWE (Alkaline Water Electrolysis) hàng đầu: Giới thiệu thế mạnh của công nghệ scalum® với thiết kế "single-element" cho phép bảo trì, thay thế từng tế bào đơn lẻ mà không cần dừng toàn bộ hệ thống, rất phù hợp cho các nhà máy quy mô GW.

  • Xu hướng công nghệ SOEC (Solid Oxide Electrolysis Cell): SOEC hứa hẹn hiệu suất cao hơn 20-30% so với AWE/PEM trong các ứng dụng có sẵn nhiệt thải. Đây là công nghệ linh hoạt, có thể vận hành ngược để phát điện (SOFC), mở ra thị trường rộng lớn ngoài sản xuất hydro thuần túy.

  • Phân tích thị trường Việt Nam (theo IEA): Chỉ ra nhu cầu hydro hiện tại tập trung vào phân bón (NH3) và lọc dầu. Vũng Tàu được xác định là trung tâm công nghiệp then chốt với tiềm năng tập hợp nhu cầu. Thách thức chính là tích hợp lưới điện và chi phí vốn.

  • Thông điệp then chốt: “Sự cường điệu (hype) đã qua, nhưng nhu cầu là có thực. Điện phân là xương sống của quá trình chuyển đổi năng lượng.”

3. Bà Miho Nishida (Kawasaki Heavy Industries Group, Nhật Bản) - “Kawasaki Hydrogen Road goes on: For Coexistence of Economic Development & Decarbonization”

• Trọng tâm: Giải pháp tổng thể từ sản xuất, vận chuyển đến sử dụng hydro, dựa trên bài học phát triển của Nhật Bản.

• Điểm nhấn:

  • Bài học từ quá khứ: Nhật Bản từng trải qua ô nhiễm nghiêm trọng do tăng trưởng kinh tế nóng, và nay đối mặt với thách thức từ thiên tai, mất điện. Kawasaki nhấn mạnh sự cần thiết của sự cùng tồn tại giữa Phát triển Kinh tế, Xã hội Decarbon và Đảm bảo An ninh Năng lượng.

  • Chuỗi cung ứng Hydro toàn diện: Trình diễn tầm nhìn từ sản xuất hydro lỏng (ví dụ từ Úc), vận chuyển bằng tàu chuyên dụng "Suiso Frontier", đến lưu trữ và sử dụng.

  • Ứng dụng công nghệ cao: Giới thiệu Tuabin khí chạy bằng 100% hydro (đã trình diễn tại Đảo Port, Kobe), nồi hơi hydro và cả xe máy chạy hydro. Nhấn mạnh khả năng chuyển đổi linh hoạt từ khí tự nhiên sang hỗn hợp hoặc 100% hydro.

  • Kinh nghiệm tại Việt Nam: Chia sẻ dự án đồng phát nhiệt điện (cogeneration) sử dụng tuabin khí đầu tiên tại một nhà máy giấy ở Việt Nam, giúp giảm 40% phát thải CO2 và thu hút được khách hàng toàn cầu.

4. Ông Nguyễn Thiên Bình (Công ty HB-GREEN, Việt Nam) - Giới thiệu và trình diễn máy hàn hydro và bếp đun khí hydro

• Trọng tâm: Ứng dụng thực tiễn, an toàn và hiệu quả của hydro ngay tại Việt Nam.

• Điểm nhấn:

  • Sản phẩm nội địa: Giới thiệu các dòng máy tạo khí Oxy-Hydro (HHO) trên thị trường từ 2019, ứng dụng trong hàn kim hoàn, làm sạch động cơ, gia nhiệt công nghiệp.

  • Ưu điểm công nghệ: Nhấn mạnh tính an toàn (không lưu trữ khí áp cao, có bộ chống cháy ngược), hiệu suất cao (công nghệ LCLC), thân thiện môi trường và chi phí vận hành thấp.

  • Trình diễn trực quan: Cho thấy khả năng ứng dụng tức thì của hydro trong các ngành công nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) tại Việt Nam.

  • Kế hoạch tương lai: Hướng đến thị trường quốc tế (Hàn Quốc, Thái Lan...), phát triển ứng dụng nhiệt độ cao (sản xuất thủy tinh, cắt thép) và nghiên cứu điện phân có màng để sản xuất hydro tinh khiết.

5. Ông Matthew Degyansky (Utility Global, Hoa Kỳ) - “Producing hydrogen without electricity: Technology of Utility and suggestions for collaboration with Vietnam”

• Trọng tâm: Công nghệ đột phá sản xuất hydro không cần điện, hướng tới khử carbon cho các ngành công nghiệp nặng.

• Điểm nhấn:

  • Công nghệ H2Gen® độc quyền: Sử dụng khí thải công nghiệp (off-gases) hoặc khí sinh học (biogas) làm tác nhân khử điện hóa, tách hydro từ nước mà không cần sử dụng điện lưới, đồng thời thu giữ luồng CO2 tập trung.

  • Ưu thế vượt trội: So sánh với điện phân SOEC truyền thống (cần điện), H2Gen® có chi phí thấp hơn, dễ tích hợp vào cơ sở hạ tầng công nghiệp sẵn có, và có dấu chân carbon rất thấp hoặc âm.

  • Giải pháp cho ngành "khó giảm carbon": Tập trung vào thép, hóa dầu, lọc dầu, dầu khí – những ngành chiếm hơn 20% phát thải toàn cầu.

  • Tính mô-đun và khả năng mở rộng: Thiết kế dạng container tiêu chuẩn, có thể kết nối để mở rộng quy mô từ vài tấn đến hàng trăm tấn hydro/ngày.

6. Bà Hồ Thị Bích Phương (Izumio Japan) - “Demonstration and application in real life of Hydrogen Rich Water for healthcare and wellness”

• Trọng tâm: Ứng dụng phi năng lượng của hydro trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và sức khỏe.

• Điểm nhấn: Giới thiệu về nước giàu hydro (Hydrogen Rich Water) và các lợi ích tiềm năng cho sức khỏe thông qua cơ chế chống oxy hóa, đồng thời chia sẻ quy mô thị trường toàn cầu của sản phẩm này.

PHẦN ĐỐI THOẠI BÀN TRÒN: KẾT NỐI HỌC VIỆN VÀ CÔNG NGHIỆP

Với sự tham gia của Bà Miho Nishida (Kawasaki), TS. Hào Ngô (NEA), TS. Lê Ngọc Anh Minh (VAHC) và PGS.TS. Nguyễn Văn Cường (IUH), phiên thảo luận tập trung vào:

• Nhu cầu nhân lực: Các doanh nghiệp nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về kỹ sư, kỹ thuật viên được đào tạo bài bản về công nghệ hydro, an toàn và vận hành hệ thống.

• Hình thức hợp tác: Đề xuất các chương trình thực tập, khóa đào tạo ngắn hạn chuyên sâu, hợp tác nghiên cứu đề tài thực tiễn, và xây dựng phòng thí nghiệm mô phỏng (pilot lab) tại trường đại học.

• Định hướng IUH: PGS.TS. Nguyễn Văn Cường khẳng định sự sẵn sàng của Nhà trường trong việc điều chỉnh chương trình đào tạo, tăng cường nghiên cứu ứng dụng để đáp ứng nhu cầu thị trường.

KẾT LUẬN

Hội nghị khép lại với phần tổng kết và phát biểu bế mạc của PGS.TS. Nguyễn Văn Cường. Sự kiện đã hoàn thành xuất sắc vai trò là cầu nối đa chiều:

• Kết nối Công nghệ Toàn cầu - Ứng dụng Địa phương: Từ các giải pháp GW-scale đến sản phẩm SMEs.

• Kết nối Lý thuyết - Thực tiễn: Từ nghiên cứu học thuật đến trình diễn sản phẩm cụ thể.

• Kết nối Đào tạo - Công nghiệp: Mở ra lộ trình hợp tác rõ ràng giữa nhà trường và doanh nghiệp.

Hội nghị đã góp phần xóa mờ ranh giới giữa “tiềm năng” và “hành động”, giữa “tầm nhìn” và “thực thi”, đặt một dấu mốc quan trọng trên hành trình phát triển bền vững của Việt Nam thông qua năng lượng hydro.

Vui lòng quét mã QR để tải các bài tham luận tại hội nghị