Trạm Sạc Công Cộng Không Đáng Tin Cậy Đang Cản Trở Người Dùng Mua Xe Điện
Tác giả: William Poor, Đại học Washington – Biên tập: Sadie Harley, Rà soát: Andrew Zinin – Tháng 9/2025
Các trạm sạc xe điện (EV) công cộng tại Mỹ nổi tiếng vì hay hỏng hóc, sạc rất chậm hoặc không thể thanh toán được, khiến nhiều tài xế bị mắc kẹt. Danh tiếng tệ hại này không chỉ là giai thoại — một nghiên cứu mới của Đại học Washington (UW) cho thấy nó có tác động thực sự đến quyết định mua EV.
Thiết Kế Khảo Sát Và Kết Quả Chính
Nhóm nghiên cứu đã tiến hành một khảo sát quy mô lớn, chia khoảng 1.500 người chưa từng sở hữu EV thành ba nhóm:
-
Một nhóm được yêu cầu tưởng tượng một thế giới nơi trạm sạc công cộng khó tìm và kém tin cậy.
-
Một nhóm khác tưởng tượng một mạng lưới sạc hoàn hảo.
-
Nhóm thứ ba chỉ nêu ý kiến sẵn có của họ về trạm sạc.
Người tham gia được đưa vào các kịch bản "mua sắm" giả định, lựa chọn giữa EV và xe chạy xăng trong điều kiện thay đổi như giá xe, giá xăng, phạm vi di chuyển và mức độ sẵn có của trạm sạc.
Kết quả cho thấy những người có cái nhìn tiêu cực về trạm sạc chỉ chấp nhận chọn EV khi có nhượng bộ rất lớn, chẳng hạn:
-
EV được giảm giá 30%, hoặc
-
Tăng 366 dặm phạm vi di chuyển (tương đương gần 600 km), hoặc
-
Có thêm 30.000 trạm sạc công cộng trên toàn quốc.
“Đây là kết quả rất lớn,” Don MacKenzie, tác giả chính và phó giáo sư kỹ thuật dân dụng và môi trường tại UW, cho biết. “Nó là lời cảnh báo cho toàn ngành. Điều bất ngờ không phải là xu hướng phản ứng mà là mức độ ảnh hưởng quá mạnh.”
Bối Cảnh Thị Trường
Kết quả nghiên cứu được công bố trong bối cảnh thị trường EV Mỹ đang chịu nhiều yếu tố bất định. Doanh số vẫn tăng, nhưng việc chấm dứt ưu đãi thuế liên bang và tranh chấp pháp lý về kế hoạch cấm xe xăng tại California có thể cản trở đà tăng trưởng.
Cùng lúc đó, hạ tầng sạc công cộng vẫn là điểm yếu. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra nhiều vấn đề về độ tin cậy của mạng lưới sạc, dù có dấu hiệu đang cải thiện. Với những người không thể sạc xe tại nhà, nguy cơ gặp trạm hỏng hoặc sạc chậm là rào cản lớn.
“Mối lo về phạm vi hoạt động (range anxiety) vẫn còn rất thật,” Rubina Singh, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại UW và là tác giả chính cho biết. “Những người đã có EV thường chịu đựng được các vấn đề về sạc, nhưng người mua mới nhạy cảm hơn. Nếu niềm tin suy giảm, tốc độ áp dụng EV sẽ chậm lại đáng kể.”
Đáng chú ý, nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt rõ rệt giữa những người có thể sạc tại nhà và những người không thể, nghĩa là ngay cả những người hiếm khi cần sạc công cộng vẫn bị ảnh hưởng bởi danh tiếng của mạng lưới sạc.
Hàm Ý Cho Ngành Công Nghiệp
Nghiên cứu nhấn mạnh rằng việc ưu tiên nâng cao độ tin cậy mạng lưới sạc là điều cấp thiết. MacKenzie cảnh báo rằng nếu thúc đẩy mạnh mẽ việc mua EV trước khi vấn đề này được giải quyết, có thể xảy ra phản ứng ngược từ người tiêu dùng:
“Chỉ cần một trải nghiệm tệ là có thể mất khách hàng. Đây chính là gót chân Achilles của EV hiện nay.”
Singh bổ sung rằng cần có thêm nghiên cứu để xác định các yếu tố cải thiện quan trọng nhất:
“Trạm cần hoạt động online bao nhiêu % mới đủ để cải thiện niềm tin? 90%? 95%? 99%? Hay cải thiện hệ thống thanh toán sẽ hiệu quả hơn? Các bên trong ngành cần biết rõ nên đầu tư vào đâu để có tác động lớn nhất.”
Nếu các mạng lưới sạc không được nâng cao độ tin cậy khi EV bước vào giai đoạn thị trường đại chúng, quá trình chuyển đổi sang giao thông điện có nguy cơ bị chững lại.
