Taxi bay Trung Quốc cất cánh trong điều kiện nhiễu động không khí
Chiếc EHang eVTOL EH126-S cất cánh trên bầu trời một cảng ở Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc, vào thứ Hai, ngày 3 tháng 11 năm 2025. Ảnh: AP/Ng Han Guan
Một chiếc taxi bay không người lái hình bầu dục của nhà sản xuất EHang lơ lửng, kêu vù vù như trực thăng mini trên một khu đổi mới ven sông ở ngoại ô trung tâm thương mại Quảng Châu, miền nam Trung Quốc. Đây là một phần trong thử nghiệm taxi bay mini mà trước đây có lẽ chỉ xuất hiện trong phim khoa học viễn tưởng.
Tại Thâm Quyến gần đó, máy bay không người lái giao đồ ăn đã trở thành một phần của cuộc sống thường nhật và là một điểm thu hút khách du lịch mới lạ, ngay cả khi dịch vụ này có giá cao hơn. Trong công viên ven sông được bao quanh bởi những tòa nhà cao tầng, du khách người Ba Lan Karolina Trzciańska và bạn bè đã gọi trà sữa trân châu và trà chanh qua điện thoại, chỉ để thử. Đồ uống của họ được giao đến bằng một chiếc máy bay không người lái vo ve trong mưa phùn khoảng 30 phút sau đó.
"Đây là lần đầu tiên tôi chứng kiến điều gì đó như thế này, nên thật sự rất thú vị khi thấy đồ ăn được giao bằng máy bay không người lái", cô nói.
Những doanh nghiệp như vậy đang phát triển nhanh chóng với sự hỗ trợ từ chính phủ, mặc dù sự cất cánh của cái gọi là "nền kinh tế tầm thấp" đang gặp phải những trở ngại như kiểm soát không phận nghiêm ngặt và hạn chế về pin.
Các hoạt động trong không phận dưới 1.000 mét (khoảng 3.280 feet) chiếm doanh thu kinh doanh trị giá 506 tỷ nhân dân tệ (70 tỷ đô la) vào năm 2023, chiếm khoảng 0,4% nền kinh tế Trung Quốc. Đến năm 2035, dự kiến con số này sẽ đạt 3,5 nghìn tỷ nhân dân tệ (khoảng 490 tỷ đô la), theo Zhang Xiaolan, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm Thông tin Nhà nước, một tổ chức tư vấn trực thuộc cơ quan hoạch định chính của Trung Quốc.
Xe bay đang được chế tạo
Tỉnh Quảng Đông, quê hương của gã khổng lồ máy bay không người lái DJI với ước tính chiếm 70% thị trường máy bay không người lái thương mại toàn cầu, dẫn đầu về phát triển kinh tế vùng thấp, tiếp theo là các tỉnh ven biển giàu có phía đông là Giang Tô và Chiết Giang, gần Thượng Hải, theo báo cáo của một đơn vị nghiên cứu thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, Đại học Bắc Kinh và các viện nghiên cứu khác.
Máy bay trực thăng EHang eVTOL EH126-S bay gần một bãi đậu xe ở Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc, vào thứ Hai, ngày 3 tháng 11 năm 2025. Ảnh: AP Photo/Ng Han Guan
Các công ty lớn khác tại Quảng Đông bao gồm EHang, Phoenix Wings, chi nhánh máy bay không người lái của công ty logistics SF Express, và ARIDGE, đơn vị xe bay của hãng sản xuất ô tô XPENG.
Vào tháng 10, Quảng Đông đã công bố kế hoạch đẩy nhanh việc xây dựng các trạm và sân bay dịch vụ bay để tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động trên không phận và sẽ hỗ trợ các phiếu giảm giá được phát hành tại địa phương cho du lịch vùng thấp.
Trung tâm công nghệ và tài chính Thâm Quyến đã đưa ra giải thưởng trị giá 15 triệu nhân dân tệ (2,1 triệu đô la) cho các công ty đạt được chứng nhận cần thiết cho máy bay eVTOL chở khách, viết tắt của "phương tiện cất cánh và hạ cánh thẳng đứng chạy bằng điện" có thể cất cánh từ mặt đất như trực thăng, cùng nhiều ưu đãi khác.
Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc đã cấp giấy phép cho phép EHang cung cấp dịch vụ chở khách thương mại với máy bay eVTOL không người lái, một loại máy bay tầm thấp có thể đạt tốc độ 130 km/h (81 dặm/giờ) với tầm bay tối đa 30 km (19 dặm).
EHang chưa khai trương các tuyến bay thương mại, nhưng phó chủ tịch He Tianxing cho biết công ty đặt mục tiêu bắt đầu với các dịch vụ ngắm cảnh trên không. Công ty đã xây dựng các bãi cất cánh và hạ cánh tại 20 thành phố của Trung Quốc trong hai năm qua. Ông kỳ vọng máy bay của nhiều công ty khác nhau sẽ bay trên nhiều tuyến bay, có thể sau năm năm nữa.
Ông hình dung ra mạng lưới bay trên toàn thành phố sẽ sử dụng các mái nhà của trung tâm thương mại, trường học và công viên làm nhà ga.
"Nó không thể chỉ là một sản phẩm nghiên cứu, cũng không thể là đồ chơi của kỹ sư", ông nói.
Chiếc EHang eVTOL EH126-S cất cánh tại Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc, vào thứ Hai, ngày 3 tháng 11 năm 2025. Ảnh: AP Photo/Ng Han Guan
Tai nạn, hạn chế về pin và kiểm soát không phận
Thách thức lớn nhất đối với việc phát triển máy bay eVTOL là duy trì các chuyến bay dài hơn và khắc phục hạn chế về dung lượng pin, Guo Liming, đồng sáng lập Skyevtol có trụ sở tại Thâm Quyến, cho biết. Máy bay eVTOL một chỗ ngồi có người lái, giá khoảng 100.000 đô la, chỉ có thể bay được 20 đến 30 phút trước khi phải sạc.
Không phải lúc nào bầu trời cũng êm ả.
Vào tháng 9, hai máy bay eVTOL của XPENG đã va chạm nhau sau một buổi diễn tập cho một triển lãm và một trong số chúng đã bốc cháy khi đang hạ cánh. Công ty cho biết không có ai bị thương, nhưng một triển lãm khác đã hủy bỏ các buổi trình diễn bay một tuần sau đó.
Không hề nao núng, XPENG vẫn tiếp tục giới thiệu những chiếc xe bay của mình, bao gồm một phương tiện mặt đất sáu bánh với một máy bay eVTOL có thể tháo rời. Sau khi đầu tư hơn 600 triệu đô la, công ty cho biết họ đã nhận được hơn 7.000 đơn đặt hàng toàn cầu cho "Tàu sân bay mặt đất" và đã bắt đầu chuẩn bị cho việc sản xuất hàng loạt.
Một chuyến bay tham quan thử nghiệm tại Đôn Hoàng, một điểm đến quan trọng trên Con đường Tơ lụa cổ xưa nổi tiếng với các hang động và cồn cát Phật giáo, dự kiến diễn ra vào tháng 7 năm sau.
Hiện vẫn chưa rõ những chiếc máy bay này có thể bắt đầu chở khách trả phí thường xuyên nhanh như thế nào. Một số công ty ở nơi khác đã đốt cháy nguồn vốn trước khi đạt được thời điểm ra mắt thương mại.
Tại Đức, các nhà sản xuất taxi bay Lilium và Volocopter đã nộp đơn xin phá sản, mặc dù sau đó công ty này đã được Diamond Aircraft Group, một công ty con của một công ty Trung Quốc, mua lại.
Các công nhân chuẩn bị máy bay EHang eVTOL EH126-S để bay tại Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc, vào thứ Hai, ngày 3 tháng 11 năm 2025. Ảnh: AP Photo/Ng Han Guan
Sau nhiều năm thương mại hóa, các ứng dụng máy bay không người lái chưa thực sự phổ biến ở Trung Quốc.
Mặc dù quốc gia này dẫn đầu về công nghệ và sản xuất máy bay không người lái, nhưng những hạn chế về chính sách, bao gồm việc hạn chế tiếp cận không phận, có thể đồng nghĩa với việc thị trường nước ngoài hứa hẹn hơn, Frank Zhou, giám đốc điều hành của GBA Low Altitude Technology Co., công ty cung cấp phần mềm công nghệ cho khách hàng, cho biết.
"Có lẽ đối với một số quốc gia Đông Nam Á, nếu tôi giới thiệu những ứng dụng này cho họ, nhu cầu của họ có thể bùng nổ", ông nói.
Chưa đến một phần ba không phận tầm thấp của Trung Quốc có thể tiếp cận được cho mục đích hàng không chung vào năm 2023 và có những vấn đề về phân bổ không đồng đều và thiếu kết nối internet, Zhang, nhà nghiên cứu của Trung tâm Thông tin Nhà nước, cho biết trong một báo cáo. Bà cho biết số lượng sân bay hàng không dân dụng đã đăng ký ở Trung Quốc, không tính các sân bay tư nhân, chỉ bằng khoảng một phần mười so với số lượng ở Hoa Kỳ.
Các quan chức đang nới lỏng kiểm soát, nhưng vẫn còn nhiều biến động phía trước.
Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đang dần nỗ lực thu hẹp khoảng cách. Quân đội thường nắm quyền sử dụng hầu hết không phận của Trung Quốc nhưng đã cam kết đơn giản hóa các thủ tục phê duyệt và rút ngắn thời gian xem xét tại Thâm Quyến và năm tỉnh khác.
Các đề xuất sửa đổi luật hàng không dân dụng bao gồm một chương về phát triển và thúc đẩy các hoạt động dân sự, giải quyết vấn đề phân bổ và giám sát không phận tầm thấp.
Các công nhân đang chuẩn bị máy bay trực thăng EHang eVTOL EH126-S để bay tại Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc vào thứ Hai, ngày 3 tháng 11 năm 2025. Ảnh: AP Photo/Ng Han Guan
Gary Ng, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Natixis Corporate and Investment Banking, cho biết vẫn còn quá sớm.
Ông kỳ vọng tiến trình thương mại hóa sẽ thành hiện thực vào khoảng năm 2030, với việc máy bay trực thăng eVTOL chở khách phục vụ mục đích du lịch hoặc công nghiệp sẽ bắt đầu trước khi dịch vụ taxi bay ra đời. Ông cho biết một số sản phẩm hàng không có thể trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực.
Trung Quốc là quốc gia đến sau trong ngành này, nhưng hiện đang dẫn đầu trong việc phát triển máy bay không người lái cỡ nhỏ và đầu tư vào không phận tầm thấp, theo Chen Wen-hua, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Tầm thấp thuộc Đại học Bách khoa Hồng Kông.
Một lợi thế của Đảng Cộng sản cầm quyền là khả năng huy động các cơ quan quản lý, các doanh nghiệp trong ngành và các trường đại học cùng hướng tới mục tiêu chung, ông nói. Tuy nhiên, sự phát triển của các công nghệ liên quan, cùng với những lo ngại về an toàn và sự chấp nhận của công chúng sẽ quyết định tốc độ áp dụng các ứng dụng khác nhau của máy bay không người lái và phương tiện bay tầm thấp.
Tương lai của nền kinh tế không gian tầm thấp rất tươi sáng, Chen nói, "tuy nhiên, con đường dẫn đến tương lai tươi sáng đó có thể rất chông gai."
