Việt Nam – “Ngôi sao mới” trên bản đồ Hydro Xanh toàn cầu

Mở đầu: Bước vào kỷ nguyên năng lượng sạch

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu và áp lực giảm phát thải carbon, hydro xanh đang trở thành trụ cột chiến lược của chuyển đổi năng lượng. Báo cáo Global Hydrogen Review 2025 của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) nhấn mạnh rằng sản lượng hydro ít phát thải trên toàn cầu dự kiến đạt 37 triệu tấn vào năm 2030 – một bước tiến quan trọng nhưng vẫn thấp hơn dự báo trước đó do chi phí tăng và các dự án bị hoãn. Trong bối cảnh này, Việt Nam nổi lên như một điểm sáng với tiềm năng phát triển hydro xanh, đặc biệt trong các ngành công nghiệp cần amoniac và năng lượng sạch.

1. Việt Nam và lợi thế chiến lược trong ngành Hydro Xanh

1.1. Tài nguyên năng lượng tái tạo phong phú
Việt Nam sở hữu tiềm năng năng lượng mặt trời và gió vượt trội, đặc biệt ở các tỉnh ven biển miền Trung và Nam Trung Bộ như Gia Lai (Bình Định cũ), Khánh Hòa (gồm Ninh Thuận cũ), và Lâm Đồng (gồm Bình Thuận cũ). Những tỉnh này có nắng quanh năm và gió mạnh, rất phù hợp để triển khai các dự án điện mặt trời, điện gió và sản xuất hydro xanh với chi phí cạnh tranh, đồng thời tạo đòn bẩy thu hút các nhà đầu tư quốc tế.

1.2. Nhu cầu trong nước và khu vực
Báo cáo của IEA chỉ ra rằng Việt Nam có nhu cầu amoniac lớn trong sản xuất phân bón – một lĩnh vực trọng điểm cho hydro xanh. Đây là cơ hội để Việt Nam phát triển chuỗi cung ứng hydro xanh nội địa và xuất khẩu sang các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, tận dụng vị trí chiến lược gần các thị trường tiêu thụ năng lượng sạch.

1.3. Vị trí địa lý thuận lợi
Các tỉnh ven biển miền Trung – Nam Trung Bộ nằm gần cảng biển lớn, thuận lợi cho xuất khẩu hydro xanh và phát triển cơ sở hạ tầng logistics. Vị trí này giúp giảm chi phí vận chuyển, đồng thời tăng khả năng thu hút đầu tư nước ngoài.

2. Cơ hội vàng: Định hình tương lai năng lượng xanh

2.1. Mục tiêu sản xuất hydro đầy tham vọng
Việt Nam đặt mục tiêu sản xuất 100.000–500.000 tấn hydro/năm vào năm 2030, mở rộng lên 10–20 triệu tấn vào năm 2050. Đây là động lực mạnh mẽ để phát triển các ngành công nghiệp then chốt như điện, giao thông, phân bón, thép, xi măng và hóa chất.

2.2. Thu hút đầu tư quốc tế và công nghệ tiên tiến
Việt Nam đang tích cực hợp tác với các đối tác quốc tế để tiếp nhận công nghệ điện phân nước tiên tiến, đồng thời huy động vốn từ trái phiếu xanh, chương trình chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) và các quỹ đầu tư chiến lược.

2.3. Xây dựng hệ sinh thái hydro xanh hoàn chỉnh
Từ nghiên cứu – sản xuất – phân phối – sử dụng, Việt Nam có cơ hội xây dựng chuỗi giá trị hydro xanh toàn diện, trở thành mô hình phát triển năng lượng bền vững cho cả khu vực Đông Nam Á.

3. Thách thức và giải pháp chiến lược

Mặc dù đầy tiềm năng, Việt Nam cũng đối mặt với thách thức: chi phí sản xuất hydro còn cao, thiếu cơ sở hạ tầng lưu trữ và vận chuyển, cùng chính sách phát triển chưa đồng bộ.

Giải pháp chiến lược bao gồm:

• Đầu tư R&D: Giảm chi phí công nghệ điện phân và cải thiện hiệu suất.

• Phát triển cơ sở hạ tầng: Lưu trữ, vận chuyển và phân phối hydro xanh quy mô công nghiệp.

• Hoàn thiện khung pháp lý: Tạo môi trường đầu tư ổn định, khuyến khích doanh nghiệp tham gia.

Kết luận: Việt Nam – tiên phong trong cuộc cách mạng hydro

Hydro xanh không chỉ là cơ hội để Việt Nam giảm phát thải và thực hiện cam kết carbon net-zero mà còn là bệ phóng đưa Việt Nam lên bản đồ năng lượng sạch toàn cầu. Với lợi thế tài nguyên dồi dào ở các tỉnh ven biển miền Trung và Nam Trung Bộ như Gia Lai (Bình Định cũ), Khánh Hòa (gồm Ninh Thuận cũ), và Lâm Đồng (gồm Bình Thuận cũ), nhu cầu nội địa lớn về amoniac và vị trí chiến lược gần các thị trường quốc tế, Việt Nam hoàn toàn có khả năng trở thành “ngôi sao mới” trong ngành hydro xanh của châu Á, mở ra một kỷ nguyên phát triển năng lượng bền vững, thịnh vượng và hội nhập quốc tế.