Sarawak đóng vai trò then chốt trong nỗ lực thúc đẩy năng lượng xanh của ASEAN – Chuyên gia
KUALA LUMPUR — Một chuyên gia cho biết, phân khúc liên kết với Sarawak của Lưới điện ASEAN (APG) đang định hình để trở thành một yếu tố quan trọng thúc đẩy các nỗ lực phi carbon hóa khu vực, cung cấp thủy điện carbon thấp để thay thế sản xuất nhiên liệu hóa thạch trên khắp Đông Nam Á.
Thủ tướng Datuk Seri Anwar Ibrahim được cho là đã nói rằng Sarawak có tiềm năng trở thành trung tâm năng lượng chính của Malaysia và ASEAN. Tiểu bang này cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong sáng kiến APG với các nguồn năng lượng phong phú, bao gồm thủy điện, khí đốt và hydro.
Trung Ghi, đối tác Arthur D. Little Đông Nam Á và là người đứng đầu bộ phận năng lượng, tiện ích và tài nguyên, cho biết sự hợp tác ba bên ở quy mô này đã tăng cường sự liên kết về mặt quy định và đẩy nhanh sự sẵn sàng của các tổ chức.
Động thái này diễn ra khi Sarawak hướng tới mục tiêu tăng gần gấp ba lần công suất năng lượng tái tạo lên 15 gigawatt (GW) vào năm 2035, định vị tiểu bang này là một mỏ neo năng lượng của khu vực.
Theo Kế hoạch Chiến lược 2035 của Sarawak Energy, việc mở rộng này bao gồm tiếp tục phát triển thủy điện, mở rộng quy mô năng lượng mặt trời và triển khai hydro.
"Mục tiêu 15GW là tham vọng nhưng khả thi với các yếu tố hỗ trợ phù hợp. Tiếp tục phát triển thủy điện, mở rộng quy mô năng lượng mặt trời và triển khai hydro sẽ rất quan trọng. Nếu đạt được, nó sẽ thúc đẩy đáng kể năng lực xuất khẩu của Sarawak đồng thời tăng cường an ninh năng lượng trong nước", Trung trả lời phỏng vấn bằng văn bản gần đây với Bernama.
Malaysia hiện đang thăm dò hai tuyến truyền tải xuyên biên giới - một tuyến đường bộ qua Bán đảo Malaysia và một tuyến khác qua cáp ngầm trực tiếp đến Singapore.
Trung cho biết tuyến đường đảm bảo tài chính, giấy phép và thỏa thuận mua bán trước tiên có khả năng sẽ được tiến hành. "Hiệu quả về chi phí và sự liên kết địa chính trị là những cân nhắc chính. Tuyến đường qua Bán đảo Malaysia có thể nhanh hơn và rẻ hơn, trong khi việc tiếp cận trực tiếp với thị trường cao cấp của Singapore có thể mang lại lợi nhuận thương mại cao hơn", ông nói thêm.
Tuy nhiên, ông cho biết việc thực hiện các dự án như vậy trên nhiều khu vực pháp lý vẫn còn phức tạp. Việc thu hồi đất, giải phóng mặt bằng môi trường, quy định hàng hải và hài hòa các quy tắc lưới điện chỉ là một số thách thức phía trước. “Sự phối hợp liên tục giữa các chính phủ, cơ quan quản lý và các bên liên quan trong ngành sẽ rất quan trọng”, Trung nhấn mạnh.
Mặc dù ASEAN phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu hóa thạch, lưới điện khu vực vẫn cung cấp giải pháp cấu trúc dài hạn để giảm phát thải, nếu cơ sở hạ tầng, quy định và thị trường được điều chỉnh hiệu quả.
Vào tháng 5, Tổng thư ký ASEAN Tiến sĩ Kao Kim Hourn được cho là đã nói rằng tầm nhìn của APG đòi hỏi khoản đầu tư ước tính là 764 tỷ đô la Mỹ (1 đô la Mỹ = 4,23 RM) cho cơ sở hạ tầng phát điện và truyền tải điện.
“Việc huy động mức vốn này sẽ đòi hỏi một môi trường quản lý ổn định và các dự án rõ ràng”, Trung cho biết. Để hỗ trợ điều này, Khung cơ sở tài chính lưới điện ASEAN, do Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) và Ngân hàng Thế giới cùng phát triển, dự kiến sẽ được ra mắt tại Hội nghị thượng đỉnh ASEAN vào tháng 10 năm 2025. “ADB đã bày tỏ thiện chí cam kết đầu tư lên tới 10 tỷ đô la Mỹ cho cơ sở hạ tầng năng lượng xuyên biên giới”, Trung nói thêm.
Nhìn về phía trước, Trung cho rằng thành công của Sarawak có thể cung cấp một bản thiết kế cho các liên kết tiểu vùng khác, chẳng hạn như Thái Lan-Lào-Campuchia và Indonesia-Brunei-Bán đảo Malaysia. Ông nói thêm: "Mặc dù mỗi khu vực có động lực khác nhau, nhưng ý tưởng liên kết sản xuất thặng dư với các trung tâm có nhu cầu cao thông qua cơ sở hạ tầng xuyên biên giới có thể được điều chỉnh và sao chép".
Trung cũng lưu ý rằng ASEAN có thể rút ra bài học từ mạng lưới ENTSO-E của Châu Âu và Hành lang năng lượng Vành đai và Con đường của Trung Quốc, đặc biệt là về mặt phối hợp trung tâm, hài hòa kỹ thuật và niềm tin của nhà đầu tư.
Theo Trung, các công cụ tài chính khí hậu, bao gồm trái phiếu xanh, tài chính hỗn hợp và các cơ chế liên kết carbon, cũng được kỳ vọng sẽ đóng vai trò ngày càng tăng trong việc tài trợ cho quá trình chuyển đổi năng lượng sạch của khu vực. Ông cho biết: "Trái phiếu xanh có thể giảm chi phí tài trợ cho cơ sở hạ tầng, trong khi tài chính hỗn hợp và tín dụng carbon giúp giải quyết các rủi ro giai đoạn đầu và kiếm tiền từ việc giảm phát thải".
Khi APG đạt được sức hút, ông cho biết mô hình xuất khẩu do thủy điện thúc đẩy của Sarawak có thể đóng vai trò quyết định trong việc chuyển đổi bối cảnh năng lượng của khu vực, đánh dấu bước ngoặt trong việc theo đuổi tăng trưởng bền vững và khả năng phục hồi năng lượng. — BERNAMA
