[From Chisato Horiuchi in Tokyo]
Giá dầu ăn, thứ không thể thiếu trong nhiều món ăn, ngày một tăng. Ba công ty dầu ăn lớn là J-Oil Mills, Nisshin Oillio Group và Showa Sangyo đã tăng giá lần thứ hai trong năm nay vào tháng Sáu. Chúng tôi đã thông báo rằng chúng tôi sẽ tăng giá lần thứ ba vào tháng Tám. Mục tiêu của đợt tăng giá lần này là "dầu salad", là sự pha trộn giữa dầu đậu nành và dầu hạt cải thường được sử dụng ở nhà, và "dầu hạt cải", là một loại dầu hạt cải. Nhiều loại sản phẩm đã được nhắm mục tiêu, từ mặt hàng 1 kg bán chạy nhất đến mặt hàng có kích thước nhỏ hơn. Đây là lần đầu tiên trong chín năm, giá được tăng ba lần một năm, và phạm vi tăng giá là lớn nhất trong số các kỷ lục. Tại sao giá lại cao như vậy?
Nguyên nhân tăng giá lần này là do giá đậu tương và hạt cải dầu vốn là những nguyên liệu phụ thuộc vào nhập khẩu đang tăng vọt. Nhìn vào giá đậu tương tương lai trên Chicago Board of Trade, giá đậu tương ở mức khoảng 8 đô la một năm trước, nhưng đã tăng gấp đôi lên mức 16 đô la vào đầu mùa xuân này. Giá hạt cải dầu giao sau trên sàn giao dịch Winnipeg ở Canada cũng đạt mức cao kỷ lục hơn 1000 USD vào đầu tháng 5.
■ Ba yếu tố tăng giá
Có 3 lý do khiến đậu nành và hạt cải dầu tăng giá mạnh. "Thời tiết trái mùa (hiện tượng La Niña)" "Khử cacbon" "Tăng sản lượng thịt lợn ở Trung Quốc". Do "hiện tượng La Niña", nơi nhiệt độ nước biển ngoài khơi Peru thấp hơn bình thường, Brazil, quốc gia sản xuất đậu nành lớn nhất thế giới, bị khô hạn. Hoa Kỳ, quốc gia lớn thứ hai trên thế giới, cũng bị ảnh hưởng bởi một đợt hạn hán quy mô lớn. Những lo ngại về sự chậm trễ trong việc trồng và thu hoạch đậu tương đã khiến các nguồn đầu cơ đổ vào và giá cả tăng vọt. Tuy nhiên, trên thực tế không ảnh hưởng đến khối lượng sản xuất. Theo một báo cáo công bố vào tháng 6 của USDA, sản lượng đậu tương hàng năm trong năm nay dự kiến sẽ tăng 5,9% so với năm trước. Giá tăng do phong trào “mua bằng được nguyên liệu” trên thị trường.
“Khử cacbon” đã làm tăng nhu cầu thực tế do thời tiết bất hợp lý, điều này đã khiến thị trường bị dịch chuyển do đầu cơ. Các quốc gia đang nỗ lực giảm thiểu khí nhà kính, và nhu cầu về nhiên liệu sinh học, loại nhiên liệu carbon thấp được coi là thân thiện với môi trường, đang tăng nhanh. Dầu thực vật như đậu nành và hạt cải dầu được yêu cầu cho nhiên liệu sinh học. Nhu cầu về nhiên liệu sinh học tăng lên do năng suất giảm do thời tiết trái mùa, dẫn đến thiếu hụt và tăng giá.
Một vấn đề khác là sự gia tăng sản lượng thịt lợn ở Trung Quốc. Trung Quốc là nhà sản xuất và tiêu thụ thịt lợn lớn nhất thế giới, nhưng vào năm 2018, cơn sốt dịch tả lợn châu Phi bùng phát và sản lượng giảm. Sản lượng thịt lợn trong 20 năm là 36,3 triệu tấn. Nó giảm 32% so với năm 2017 (54 triệu tấn). Tuy nhiên, người ta nói rằng bệnh dịch sẽ giảm bớt trong năm nay và sản lượng sẽ tăng lên 43,5 triệu tấn, tăng khoảng 7,2 triệu tấn. Mức tăng 7,2 triệu tấn tương đương với 5,5 lần sản lượng thịt lợn hàng năm của Nhật Bản. Nhập khẩu đậu nành, một loại thực phẩm, đã tăng mạnh khi sản xuất phục hồi. Theo USDA, nhập khẩu đậu tương của Trung Quốc năm nay dự kiến sẽ đạt mức cao kỷ lục 100 triệu tấn.
Ba điểm này khiến giá nguyên liệu đầu vào tăng mạnh, kéo theo giá dầu ăn cũng tăng theo.
Tuy nhiên, giá không kê đơn mà người tiêu dùng thực sự mua tại siêu thị không tăng nhiều như vậy. Nhìn vào giá bán tự do khi nhà sản xuất dầu ăn tăng giá lần đầu tiên trong năm nay, giá bán tự do chỉ tăng khoảng 10 yên mặc dù hãng đã thông báo tăng giá 30 yên hoặc nhiều hơn mỗi kg. Không chỉ dầu ăn, mì ly, nước giải khát cũng được các siêu thị thương lượng sau khi nhà sản xuất thông báo tăng giá bán trên thị trường. Nó có nghĩa là chỉ khoảng một phần ba thực sự trôi qua. Các nhà sản xuất đang cố gắng cải thiện sự cân bằng của họ bằng cách lặp lại những đợt tăng giá này.
Giá dầu ăn tăng cũng ảnh hưởng đến các sản phẩm khác. Điển hình là sốt mayonnaise có thành phần chính là dầu ăn. Kewpie đã tăng giá lần đầu tiên sau tám năm kể từ tháng Bảy. Có khả năng nhiều sản phẩm như băng quấn sử dụng nhiều dầu ăn sẽ bị tăng giá trong tương lai.
■ Giá có tăng do sản xuất nguyên liệu thô tăng không?
Mặt khác, cũng có những yếu tố có khả năng kìm hãm đà tăng giá trong tương lai. Có một "trận chiến mẫu Anh", trong đó nông dân ở Hoa Kỳ cạnh tranh để trồng trọt để cải thiện lợi nhuận, và lúa mì và bông đang được chuyển đổi sang cây trồng, và đất bỏ hoang đang được sử dụng. Do việc tăng số lượng cây trồng có lãi, diện tích trồng đậu nành dự kiến sẽ tăng 8% so với năm trước và sản lượng sản xuất dự kiến sẽ tăng trong tương lai. Ấn bản tháng 6 về dự báo cung cầu toàn cầu của USDA cho thấy dự trữ đậu tương toàn cầu dự kiến đạt 92,55 triệu tấn vào năm 2021, nhiều hơn 1,45 triệu tấn so với tính toán của tháng 5. Nếu tình hình sản xuất nguyên liệu ổn định, dầu thực phẩm có thể trở lại mức trước khi tăng giá.
