Bộ trưởng Ishihara: Điện mặt trời quy mô lớn chỉ đóng góp hạn chế vào giảm phát thải CO₂
Chính phủ xem xét mở rộng phạm vi đánh giá môi trường từ “trên 30MW” xuống “trên 20MW”
Ngày 25/12/2025
Tại cuộc họp báo thường kỳ ngày 23/12, Bộ trưởng Môi trường Nhật Bản Hirotaka Ishihara cho biết các biện pháp mới nhằm siết chặt quản lý điện mặt trời quy mô lớn vừa được chính phủ thông qua sẽ chỉ có tác động hạn chế đến việc đạt các mục tiêu giảm phát thải CO₂ theo Kế hoạch Ứng phó với Biến đổi Khí hậu Toàn cầu và Kế hoạch Năng lượng Cơ bản. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc phát triển điện mặt trời sẽ không bị chậm lại đáng kể so với kỳ vọng ban đầu, dù các quy định pháp lý được tăng cường và cơ chế phụ phí hỗ trợ cho các dự án điện mặt trời thương mại lắp đặt trên mặt đất bị bãi bỏ.
Trước đó, Bộ trưởng Ishihara nhiều lần khẳng định rằng mở rộng năng lượng tái tạo là điều kiện tiên quyết để Nhật Bản đạt được mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính (NDC) đã cam kết với Liên Hợp Quốc. Các chính sách đối với điện mặt trời quy mô lớn cần được điều chỉnh sao cho phù hợp với Kế hoạch Năng lượng Cơ bản và Kế hoạch Ứng phó với Sự nóng lên Toàn cầu, vốn được xây dựng trên nền tảng các mục tiêu này.
Tại họp báo, ông cho rằng gói biện pháp được quyết định ngày 23/12 phù hợp với định hướng trên và sẽ không cản trở việc thúc đẩy năng lượng tái tạo. Ông dẫn chứng rằng ngay từ đầu, cả Kế hoạch Ứng phó với Sự nóng lên Toàn cầu và Kế hoạch Năng lượng Cơ bản đều xác định điện mặt trời lắp đặt trên mái các công trình là hướng đi trọng tâm trong tương lai, trong khi các dự án điện mặt trời thương mại lắp đặt trên mặt đất đã phát triển mạnh mẽ, với nhiều dự án đã được lên kế hoạch.
Bộ trưởng Ishihara nhấn mạnh rằng việc bãi bỏ cơ chế phụ phí năng lượng tái tạo sẽ không áp dụng hồi tố đối với các dự án đang trong giai đoạn chuẩn bị. Đối với các nhà máy điện mặt trời đã được phê duyệt và dự kiến đi vào vận hành trong thời gian tới, chính phủ sẽ tăng cường giám sát thông qua việc thực thi nghiêm ngặt các luật liên quan, bao gồm Luật Lâm nghiệp. Đồng thời, các biện pháp kỷ luật mạnh hơn cũng sẽ được áp dụng, chẳng hạn như không ký kết hợp đồng đối với các dự án vi phạm pháp luật, căn cứ theo Luật Hợp đồng Thân thiện với Môi trường.
Cũng tại cuộc họp báo, chính phủ công bố lộ trình rà soát Luật Đánh giá Tác động Môi trường (Luật ĐTM) và Luật Bảo vệ các loài có nguy cơ tuyệt chủng, nhằm triển khai gói biện pháp đối với điện mặt trời quy mô lớn. Đối với Luật ĐTM, một hội đồng chuyên gia sẽ được triệu tập vào tháng 1/2026 để bắt đầu thảo luận, và kết quả rà soát sẽ được tổng hợp để trình tại kỳ họp thường kỳ tiếp theo của Quốc hội. Đối với Luật Bảo vệ các loài có nguy cơ tuyệt chủng, kết luận của hội đồng chuyên gia dự kiến được tổng hợp vào khoảng mùa hè năm 2026, sau đó sẽ tiến hành các cải cách thể chế cần thiết.
Theo quy định hiện hành, một sắc lệnh của chính phủ ban hành trong năm tài chính 2020 yêu cầu bắt buộc đánh giá tác động môi trường đối với tất cả các nhà máy điện mặt trời quy mô lớn có công suất đấu nối từ 40MW trở lên, và đối với một số dự án có tác động môi trường lớn từ 30MW trở lên. Bộ trưởng Ishihara cho biết rằng trong nội bộ Đảng Dân chủ Tự do đã xuất hiện đề xuất mở rộng phạm vi áp dụng xuống các dự án từ 20MW trở lên, và nội dung này cũng sẽ được đưa ra xem xét tại hội đồng chuyên gia.
Nếu phạm vi áp dụng của Luật ĐTM được mở rộng từ trên 30MW xuống trên 20MW, số lượng dự án điện mặt trời thuộc diện phải đánh giá theo luật sẽ tăng lên đáng kể, qua đó tác động mạnh đến tiến độ và chi phí phát triển các dự án điện mặt trời quy mô lớn. Mặc dù đã có một số trường hợp các dự án dưới 30MW phải thực hiện đánh giá theo quy định địa phương, nhưng đánh giá theo luật định thường kéo dài nhiều năm, làm thời gian phát triển dự án dài hơn và chi phí cao hơn so với đánh giá theo quy định. Do đó, giới chuyên môn và thị trường đang theo dõi sát sao các thảo luận của hội đồng chuyên gia về việc mở rộng áp dụng Luật ĐTM đối với các dự án điện mặt trời quy mô lớn.
