Ý kiến: Hyperloop – Đột phá thay thế đường sắt cao tốc tại Việt Nam

Lê Ngọc Ánh Minh, Chủ tịch Điều hành Pacific Group

Bối cảnh: Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam

• Tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam (dài 1.600–2.070 km) được thiết kế với tốc độ 320–350 km/h, tổng vốn đầu tư dự kiến 56–67 tỷ USD (~17% GDP), triển khai từ 2028–2035.

• Sau hơn một thập kỷ nghiên cứu, dự án liên tục trì hoãn do chi phí quá cao và lo ngại về hiệu quả kinh tế.

Hyperloop: Phương tiện giao thông của tương lai

Ưu điểm:

• Tốc độ vượt trội: Hyperloop đạt tới 1.000 km/h, rút ngắn thời gian từ TP.HCM ra Hà Nội chỉ còn hơn một giờ.

• Năng lượng sạch: Hoàn toàn chạy điện, giảm thiểu phát thải CO₂ so với tàu cao tốc sử dụng điện từ nguồn hóa thạch.

• Đồng bộ với năng lượng tái tạo và hạt nhân:

  • Hyperloop có thể sử dụng điện từ điện gió ngoài khơi miền Trung, điện mặt trời Ninh Thuận – Bình Thuận, thủy điện Tây Bắc và các nhà máy điện hạt nhân tương lai.

  • Hành lang Hyperloop Bắc – Nam đồng thời đóng vai trò xương sống truyền tải năng lượng sạch, hình thành hệ sinh thái giao thông – năng lượng hiện đại, giảm phụ thuộc vào than và khí tự nhiên.

• Đồng bộ với trung tâm tài chính quốc tế:

  • Việt Nam đang hình thành hai trung tâm tài chính quốc tế, tạo nền tảng vững chắc để thu hút nguồn vốn toàn cầu.

  • Dự án hạ tầng mang tính kỷ nguyên mới này sẽ trở thành nam châm thu hút các quỹ đầu tư lớn, quỹ chủ quyền và đối tác công nghệ cao, đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới khu vực.

• Tiềm năng xuất khẩu công nghệ: Khi dự án Hyperloop trong nước thành công, Việt Nam có thể xuất khẩu công nghệ và kinh nghiệm vận hành sang các quốc gia khác trong khu vực và thế giới.

Thách thức:

• Chi phí và rủi ro công nghệ: Có thể cần vốn trên 100 tỷ USD, trong khi Hyperloop chưa được thương mại hóa ở đâu.

• Tiêu chuẩn an toàn: Đòi hỏi hệ thống chân không, cơ chế thoát hiểm và vận hành dài hạn phải được kiểm chứng.

• Thời gian triển khai: Cần 10–15 năm nghiên cứu và thử nghiệm trước khi vận hành toàn quốc.

Hyperloop vs. Đường sắt cao tốc

Hạ tầng năng lượng sạch tích hợp

• Tuyến Hyperloop Bắc – Nam có thể trở thành trục truyền tải năng lượng sạch, xây dựng song song với các đường dây truyền tải quốc gia.

• Điện gió ngoài khơi từ Bình Thuận – Bạc Liêu, điện mặt trời, gió ngoài khơi, gió trên cao nguyên miền Nam Trung Bộ, thủy điện miền Bắc và điện hạt nhân ở miền Trung sẽ trực tiếp cung cấp điện cho hệ thống Hyperloop.

• Sự đồng bộ này giúp giảm chi phí truyền tải, hạn chế thất thoát năng lượng và thúc đẩy song song giao thông hiện đại và năng lượng sạch.

Đề xuất chiến lược

1. Dự án thí điểm: Mời Virgin Hyperloop (Richard Branson) hoặc The Boring Company (Elon Musk) hợp tác phát triển tuyến thử nghiệm dài 50 km (ví dụ TP.HCM – Nha Trang).

2. Phát triển song song: Tiếp tục chuẩn bị đường sắt cao tốc, đồng thời nghiên cứu Hyperloop để không bỏ lỡ công nghệ tương lai.

3. Tài chính quốc tế: Tận dụng lợi thế của các trung tâm tài chính quốc tế mới để hợp tác với quỹ hạ tầng toàn cầu, ngân hàng phát triển và nhà đầu tư năng lượng tái tạo nhằm chia sẻ rủi ro.

4. Khung pháp lý: Xây dựng tiêu chuẩn thử nghiệm Hyperloop, tích hợp hành lang năng lượng sạch và ưu đãi thuế cho công nghệ tiên tiến.

Kết luận

Hyperloop có thể cách mạng hóa hệ thống giao thông Việt Nam, rút ngắn hành trình Bắc – Nam xuống chỉ hơn một giờ, đồng thời hình thành hệ sinh thái giao thông – năng lượng sạch dựa vào điện gió ngoài khơi, điện mặt trời, thủy điện và điện hạt nhân.

Với hai trung tâm tài chính quốc tế và tầm nhìn phát triển hạ tầng thế hệ mới, Việt Nam có cơ hội thu hút nhà đầu tư toàn cầu, tiên phong triển khai Hyperloop và xuất khẩu công nghệ giao thông tương lai, khẳng định vị thế dẫn đầu trong khu vực về di chuyển hiện đại, bền vững.