VIỆT NAM ĐỨNG TRƯỚC CƠ HỘI 'ĐI TẮT' TRONG CUỘC ĐUA HYDRO PHÁT THẢI THẤP TOÀN CẦU
TP.HCM, 19/12/2025 – Trong bối cảnh thế giới mới chỉ sản xuất được 1% hydro phát thải thấp trong tổng sản lượng 100 triệu tấn, Việt Nam đang có cơ hội hiếm có để định vị mình trong chuỗi cung ứng hydro toàn cầu ngay từ giai đoạn sơ khai. Thông tin này được đưa ra tại phần thuyết trình "Cơ hội kinh doanh và đa dạng hóa chuỗi cung ứng hydro phát thải thấp tại Việt Nam" tại Hội thảo “Kinh nghiệm và giải pháp thúc đẩy ứng dụng năng lượng hydrogen trong các ngành công nghiệp tiêu biểu của Việt Nam” lần thứ hai đã được tổ chức trong khuôn khổ Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Ông Lê Ngọc Ánh Minh, Chủ tịch CLB Hydrogen Việt Nam ASEAN (VAHC) và Tiến sĩ Cao Thúy Oanh, Bộ phận Nghiên cứu Phát triển VAHC cùng trình bày tham luận này.
Hội thảo do Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) chủ trì; Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại phối hợp với Vụ Dầu khí và Than (Bộ Công Thương) thực hiện, với sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện doanh nghiệp và cơ quan truyền thông.
THỊ TRƯỜNG KHỔNG LỒ ĐANG CHỜ ĐƯỢC KHAI PHÁ
Theo báo cáo mới nhất của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), sản lượng hydro toàn trời thế năm 2024 đạt gần 100 triệu tấn, nhưng chỉ khoảng 1 triệu tấn (tương đương 1%) là hydro phát thải thấp. Con số này cho thấy một thị trường tiềm năng khổng lồ đang chờ được khai phá.
Ông Lê Ngọc Ánh Minh, Chủ tịch VAHC, nhấn mạnh: "Khoảng trống 99% giữa nhu cầu và thực tế sản xuất hydro phát thải thấp không phải là thách thức, mà chính là cơ hội vàng cho các doanh nghiệp Việt Nam. Chúng ta có thể 'đi tắt đón đầu' nếu biết tận dụng đúng lợi thế".
8 MẢNH GHÉP CHO BỨC TRANH KINH DOANH HYDRO VIỆT NAM
Tại buổi thuyết trình, Tiến sĩ Cao Thúy Oanh đã chỉ ra 8 hướng đi chiến lược cho doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực này:
1. Dịch vụ tư vấn chính sách: Các công ty tư vấn có cơ hội tham gia xây dựng tiêu chuẩn hydro phát thải thấp phù hợp với chuẩn mực quốc tế. Đáng chú ý, Việt Nam hiện chưa tham gia Tuyên bố chung COP28 về công nhận lẫn nhau chứng nhận hydro - một khoảng trống cần sớm được lấp đầy.
2. Sản xuất hydro cho công nghiệp: Các tập đoàn điện lực, dầu khí, hóa chất, thép có cơ hội lớn trong việc khử carbon, đặc biệt khi Quy hoạch Điện lực 8 và Chiến lược Hydro Quốc gia đang được triển khai.
3. Sản xuất thiết bị - cơ hội từ rào cản thương mại: Một cơ hội đặc biệt hấp dẫn xuất hiện khi Ủy ban châu Âu áp đặt hạn chế với thiết bị điện phân từ Trung Quốc. "Đây chính là 'cửa sổ cơ hội' cho nhà sản xuất thứ ba như Việt Nam", ông Minh phân tích. Các công ty như LILAMA, HB-GREEN hoàn toàn có khả năng sản xuất máy điện phân và linh kiện hydro để xuất khẩu.
4. Ứng dụng trong giao thông: Tháng 7/2025, PV Gas cùng các đối tác đã thử nghiệm thành công thiết bị phun hydro vào động cơ diesel tại Hà Tĩnh, mở ra triển vọng giảm tiêu hao nhiên liệu và khí thải cho xe tải hạng nặng.
5. Thăm dò hydro tự nhiên: Với chi phí sản xuất ước tính dưới 1 USD/kg, hydro tự nhiên đang trở thành "mỏ vàng" mới. Việt Nam có tiềm năng lớn tại các bồn trầm tích Phú Khánh, Cửu Long và dọc đới đứt gãy Biển Đông.
6. Ứng dụng nông nghiệp: Hydro có thể sử dụng trong canh tác nuôi trồng nhằm tăng sản lượng, giảm sâu bệnh, bệnh tật và cải tạo đất, sử dụng bảo quản nông sản, thủy sản, mở ra thị trường ngách giá trị cao.
7. Cung cấp nước bền vững: 40% dự án hydro toàn cầu nằm ở vùng khan hiếm nước. Việc kết hợp nhà máy hydro với hệ thống lọc nước biển có thể giải quyết bài toán kép: sản xuất năng lượng sạch và cung cấp nước ngọt.
8. Công nghiệp y tế: Tiếp thu kinh nghiệm từ Nhật Bản về liệu pháp hydro trong spa, làm đẹp và phòng ngừa bệnh tật.
NHỮNG BƯỚC CHÂN TIÊN PHONG ĐÃ RỜI VẠCH XUẤT PHÁT
Trên thực tế, một số doanh nghiệp Việt Nam đã bắt đầu cuộc đua hydro. Công ty Obayashi Corp - thành viên sáng lập VAHC - đang xúc tiến giai đoạn nghiên cứu thực hiện dự án sản xuất hydrogen từ điện mặt trời, quỹ tài trợ từ NEDO (Nhật Bản) để xây dựng nhà máy sản xuất hydro phát thải thấp tại Tây Ninh từ tháng 9/2024 đến 9/2028. Thành viên khác là PV Gas cũng đang xây dựng nhà máy sản xuất hydro 1MW tại Long Hải, TP.HCM. Các đối tác như Nippon Koei đang xúc tiến với Bộ Môi Trường Nhật Bản nhằm thiết lập xã hội trung hòa carbon tại Phú Mỹ, TP Hồ Chí Minh (Bà Rịa Vũng Tàu cũ), THDV đang xúc tiến thành lập tổ hợp hydrogen xanh quy mô lớn tại Hải Phòng, các công ty khởi nghiệp như HB-Green sản xuất máy hàn khí hydrogen, Công ty công nghệ Ikonomy tích hợp hệ thống phun khí hydrogen vào động cơ tàu cá nhằm giảm tiêu hao nhiên liệu và giảm phát thải đồng thời ứng dụng blockchain và IoT trong quản lý hệ sinh thái máy phun khí H2 và quản lý đội tàu cá.
Tiến sĩ Cao Thúy Oanh, đại diện Bộ phận Nghiên cứu & Phát triển VAHC, cho biết: "Chúng tôi đang xây dựng một lộ trình chi tiết để biến các cơ hội này thành hiện thực. Mô hình 'công nghệ từ Nhật/Hàn/EU + sản xuất tại Việt Nam + xuất khẩu sang EU/Bắc Mỹ' là hoàn toàn khả thi".
LỜI KÊU GỌI HÀNH ĐỘNG
Để nắm bắt cơ hội lịch sử này, VAHC kiến nghị một loạt giải pháp đồng bộ: từ xây dựng Lộ trình Hydro Quốc gia với cơ chế hỗ trợ cụ thể, thúc đẩy hợp tác công-tư, đến đầu tư đào tạo nhân lực chất lượng cao.
"Việt Nam không nên chỉ là người đi sau trong cuộc đua hydro toàn cầu. Với tầm nhìn chiến lược và hành động quyết liệt, chúng ta hoàn toàn có thể trở thành một mắt xích quan trọng, đa dạng trong chuỗi cung ứng hydro thế giới", ông Lê Ngọc Ánh Minh khẳng định.
Buổi thuyết trình kết thúc với thông điệp mạnh mẽ: Khoảng trống 99% trong sản xuất hydro phát thải thấp toàn cầu chính là không gian cho sự sáng tạo và đột phá của doanh nghiệp Việt Nam. Thời điểm hành động là ngay bây giờ, khi thế giới vẫn đang ở những bước đi đầu tiên trong hành trình chuyển đổi năng lượng này.
Các gợi ý của VAHC đến Bộ Công Thương:
1. Tích hợp thăm dò khai thác hydrogen tự nhiên vào chiến lược hydrogen quốc gia
2. Mở rộng và lan tỏa hydrogen vào đời sống người dân, doanh nghiệp như mở rộng sang các ứng dụng hydrogen trong sản xuất nông nghiệp, trong y tế, bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật
3. Đa dạng hóa nguồn công nghệ như sản xuất hydrogen từ khí thiên nhiên có thu hồi lưu trữ carbon, biogas, sinh khối, từ rác thải, từ địa nhiệt, hydrogen tự nhiên, sản xuất hydrogen không dùng điện chứ không mặc định chỉ sản xuất hydrogen theo phương pháp điện phân.
