Việt Nam có thể trở thành trung tâm hydro khu vực nếu nắm bắt cơ hội “hậu khử carbon”

Việt Nam có thể trở thành trung tâm hydro khu vực nếu nắm bắt cơ hội “hậu khử carbon”

Tại Hội nghị quốc tế ABBS 2025, Hội nghị Quốc tế về Hydrogen và Quy trình sinh học 2025, do Trường Đại học Bách khoa TP Hồ Chí Minh tổ chức, ông Lê Ngọc Ánh Minh, Chủ tịch Câu lạc bộ Hydro ASEAN Việt Nam (VAHC), đã trình bày tham luận với chủ đề “Cơ hội kinh doanh và lộ trình chiến lược phát triển chuỗi cung ứng hydro phát thải thấp tại Việt Nam”. Bài trình bày thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới học giả, doanh nghiệp và các tổ chức năng lượng quốc tế.

Vai trò của VAHC và những bước tiến ban đầu

Ông Minh cho biết VAHC được thành lập tháng 3/2023 với sứ mệnh kết nối và chuyển giao nguồn lực trong khu vực ASEAN – từ nhân lực, đất đai, công nghệ, tài chính đến chuỗi tiêu thụ hydro. Câu lạc bộ thường xuyên tổ chức các hội thảo quốc tế hàng tháng về hydro và là đầu mối tư vấn cho nhiều dự án năng lượng sạch.

Một số hoạt động nổi bật được ông Minh điểm qua:

• Obayashi Corp (Nhật Bản) – thành viên sáng lập VAHC – đã được NEDO tài trợ 7 triệu USD để triển khai dự án sản xuất hydro phát thải thấp tại Tây Ninh (2024–2028).

• PV Gas đang chuẩn bị thực hiện dự án sản xuất 1MW hydro phát thải thấp tại Long Hải, TP.HCM, dự kiến ra sản phẩm vào quý 2/2026.

Bức tranh hydro Việt Nam và thế giới

Theo ông Minh, đến năm 2024, Việt Nam sản xuất khoảng 0,5 triệu tấn hydro phát thải cao mỗi năm, trong khi hydro phát thải thấp gần như chưa có.
Chiến lược Hydro quốc gia đặt mục tiêu:

• Đến năm 2030: đạt sản lượng 100.000–500.000 tấn/năm từ năng lượng tái tạo và quy trình có thu giữ carbon.

• Đến năm 2050: tăng lên 10–20 triệu tấn/năm.

Trên quy mô toàn cầu, theo Báo cáo IEA 2025, tổng sản lượng hydro năm 2024 đạt 100 triệu tấn, nhưng chỉ 1% là hydro phát thải thấp.

Những nút thắt chính

Ông Minh chỉ ra sáu rào cản lớn khiến hydro sạch chưa thương mại hóa rộng rãi: chi phí R&D cao, thiết bị đắt đỏ, giá điện sạch cao, tiêu thụ nước lớn (9–10 lít/kg H₂), chi phí lưu trữ – vận chuyển cao, và thiếu chuẩn mực pháp lý. Chính vì vậy, “một cộng đồng hydro được kết nối giữa các nước là giải pháp cần thiết”, ông nhấn mạnh.

Cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam

Tham luận nêu 8 nhóm cơ hội chiến lược, gồm:

1. Tư vấn chính sách và tiêu chuẩn hydro phát thải thấp, hướng đến công nhận quốc tế theo tinh thần COP28.

2. Doanh nghiệp năng lượng, dầu khí, hóa chất có thể khai thác cầu từ Quy hoạch Điện VIII và Chiến lược Hydro Quốc gia.

3. Sản xuất thiết bị điện phân (electrolyzer) trong bối cảnh EU hạn chế hàng Trung Quốc – cơ hội cho các doanh nghiệp như LILAMA, HB-GREEN, Ikonomy.

4. Ứng dụng phun hydro vào động cơ diesel – PV Gas, Greentek và Long River đã thử nghiệm thành công tại Vũng Áng, Hà Tĩnh (7/2025).

5. Thăm dò và khai thác hydro tự nhiên – có tiềm năng chi phí dưới 1 USD/kg, với khả năng phát hiện tại các bồn trũng như Phú Khánh, Cửu Long, Tây Nguyên.

6. Ứng dụng hydro trong nông nghiệp.

7. Kết hợp lọc nước biển để sản xuất hydro sạch, giải quyết đồng thời tình trạng xâm nhập mặn và thiếu nước ở Đồng bằng sông Cửu Long.

8. Công nghiệp chăm sóc sức khỏe bằng hydro – như liệu pháp hít hydro, nước giàu hydro phổ biến tại Nhật Bản.

Thông điệp kết thúc

Kết thúc bài tham luận, ông Minh khẳng định:

“Hydro không chỉ là nhiên liệu, mà là chìa khóa của một chuỗi giá trị mới – từ năng lượng, nông nghiệp đến sức khỏe và môi trường. Việt Nam hoàn toàn có thể đi đầu khu vực nếu xây dựng được hệ sinh thái liên kết giữa khoa học, doanh nghiệp và chính sách.”