Việt Nam – Chủ nhà tiềm năng của COP31/32: Cơ hội định hình tương lai khí hậu toàn cầu

Tác giả: Lê Ngọc Ánh Minh

Ngày 20/11/2025

Dẫn đề

Sau COP30 tại Belém, Brazil, bức tranh hành động khí hậu toàn cầu đã trở nên rõ ràng hơn: những nước đang phát triển cần được hỗ trợ cả về tài chính lẫn công nghệ, đổi mới sáng tạo trở thành chìa khóa thực thi cam kết Net-zero, và sự tham gia tích cực của khu vực tư nhân là điều không thể thiếu. Việt Nam, với các chủ trương đổi mới sáng tạo trong năng lượng xanh, hydrogen, kinh tế tuần hoàn, cùng cam kết Net-zero 2050, đã thể hiện vai trò chủ động và sáng tạo trong hành động khí hậu.

Việc đăng cai COP31 hoặc COP32 không chỉ là cơ hội để Việt Nam khẳng định vị thế quốc tế, mà còn là nền tảng để thúc đẩy các sáng kiến đổi mới sáng tạo, tài chính công bằng, và liên kết khu vực trong hành động chống biến đổi khí hậu. Dưới đây là đề xuất chi tiết về kịch bản tổ chức, chủ đề, ưu tiên, chiến lược vận động và roadmap tài chính.

1. Ý tưởng kịch bản Việt Nam làm chủ nhà COP31/32

1.1. Chủ đề chính đề xuất

• “Innovation for Climate Action: Asia Leading Green Transition”
  (Đổi mới sáng tạo vì hành động khí hậu: Châu Á dẫn dắt chuyển đổi xanh)

• Chủ đề này phản ánh:

  1. Cam kết đổi mới sáng tạo (hydrogen, AI khí hậu, năng lượng tái tạo, nông nghiệp xanh).

  2. Vị thế Việt Nam như cầu nối giữa các nước đang phát triển và phát triển.

  3. Tầm nhìn khu vực ASEAN – châu Á trong hành động khí hậu.

1.2. Các ưu tiên nội dung

1. Đổi mới sáng tạo và công nghệ xanh:

   • Hydrogen (sản xuất, lưu trữ, ứng dụng công nghiệp và giao thông).

   • AI và IoT trong quản lý năng lượng, dự báo thiên tai, tối ưu hóa lưới điện.

   • Nông nghiệp xanh, phục hồi đất, bảo tồn rừng.

2. Tài chính khí hậu công bằng và minh bạch:

   • Solidarity levies (thuế đoàn kết khí hậu) khu vực ASEAN – châu Á.

   • Quỹ hỗ trợ các nước đang phát triển trong phục hồi đất, năng lượng sạch, bảo tồn rừng.

   • Huy động blended finance, PPP, trái phiếu xanh.

3. Thúc đẩy liên kết khu vực và Nam–Nam:

   • Diễn đàn hợp tác ASEAN & các nước châu Phi, Nam Á.

   • Chia sẻ mô hình hydrogen, năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn.

4. Thúc đẩy minh bạch và tham gia xã hội dân sự:

   • Ứng dụng blockchain, nền tảng số để theo dõi cam kết, minh bạch tài chính.

   • Mời cộng đồng dân sự, giới trẻ, người bản địa tham gia các phiên thảo luận.

2. Chiến lược vận động (Lobbying Strategy)

1. Trước COP

   • Tham vấn liên chính phủ ASEAN để có sự đồng thuận khu vực, nâng tiếng nói Việt Nam trong Liên hợp quốc.

   • Hợp tác với UNFCCC, UNIDO, ADB để chuẩn bị cơ sở hạ tầng tổ chức COP theo tiêu chuẩn quốc tế.

   • Xây dựng “White Paper” về vai trò và năng lực Việt Nam trong đổi mới sáng tạo khí hậu.

2. Trong COP

   • Chủ trì các phiên bàn tròn về hydrogen, công nghệ xanh, tài chính khí hậu.

   • Thúc đẩy cam kết tài chính quốc tế bằng việc ký các MoU, Quỹ chung, hoặc hợp tác PPP.

   • Tạo sự kiện song hành (“Side Events”) kết nối doanh nghiệp, quỹ đầu tư, tổ chức NGO, chính phủ.

3. Sau COP

   • Duy trì “COP Legacy Program” – các sáng kiến công nghệ và tài chính được triển khai thực tế.

   • Xuất bản báo cáo đánh giá tác động và chia sẻ kinh nghiệm với các nước khác.

3. Roadmap tài chính

Chú ý: Roadmap cần được triển khai với nguyên tắc minh bạch, công bằng, khả thi, đảm bảo tác động thực tiễn và truyền thông quốc tế.

4. Kết luận

Đăng cai COP31 hoặc COP32 sẽ là bước tiến chiến lược cho Việt Nam:

• Khẳng định vị thế quốc tế và vai trò dẫn dắt hành động khí hậu trong khu vực ASEAN và châu Á.

• Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, công nghệ xanh, tài chính công bằng, và sự tham gia rộng rãi của xã hội dân sự.

• Tận dụng kinh nghiệm từ COP30, học hỏi bài học quốc tế, đồng thời triển khai các sáng kiến quốc gia và khu vực thực tế, giúp Việt Nam trở thành hình mẫu cho các nước đang phát triển.

Với tầm nhìn chiến lược, Việt Nam có thể biến COP31/32 thành diễn đàn đổi mới sáng tạo khí hậu toàn cầu, nơi các cam kết trở thành hành động, và các giải pháp Việt Nam được giới thiệu trên bản đồ khí hậu toàn cầu.