Thúc đẩy hợp tác Việt Nam – Nhật Bản trong công nghệ cao, năng lượng và thương mại
TP. Hồ Chí Minh, ngày 15/12/2025 – Trong khuôn khổ hội thảo “Thúc đẩy hợp tác thương mại Việt Nam với Nhật Bản và Hàn Quốc trong giai đoạn mới”, Phiên 1 với chủ đề “Thúc đẩy hợp tác Việt Nam – Nhật Bản trong công nghệ cao, năng lượng và thương mại” đã thu hút sự quan tâm lớn của các cơ quan quản lý, chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp.
Phát biểu tại phiên họp, đại diện Bộ Công Thương nhấn mạnh rằng Nhật Bản tiếp tục là một trong những đối tác kinh tế – thương mại quan trọng hàng đầu của Việt Nam, với quan hệ hợp tác ngày càng đi vào chiều sâu kể từ khi hai nước nâng cấp lên Đối tác chiến lược toàn diện năm 2023. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động, hợp tác Việt Nam – Nhật Bản được đánh giá là trụ cột ổn định, dựa trên nền tảng tin cậy chính trị, bổ trợ kinh tế và gắn kết chuỗi cung ứng.
Thương mại song phương duy trì đà tăng trưởng ổn định
Trình bày tổng quan về quan hệ thương mại Việt Nam – Nhật Bản, đại diện Vụ Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương) cho biết, Nhật Bản hiện là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam, với kim ngạch hai chiều tương đối cân bằng. Trong 11 tháng năm 2025, xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật Bản đạt khoảng 24,4 tỷ USD, tăng 8,6% so với cùng kỳ, trong khi nhập khẩu từ Nhật Bản đạt 22,4 tỷ USD, tăng 14,1%.
Cơ cấu thương mại giữa hai nước mang tính bổ sung rõ nét, trong đó Việt Nam xuất khẩu mạnh các mặt hàng dệt may, da giày, thủy sản, nông sản và đồ gỗ; đồng thời nhập khẩu từ Nhật Bản máy móc, thiết bị, linh kiện, vật liệu và công nghệ phục vụ sản xuất. Việc cùng tham gia các hiệp định thương mại tự do quan trọng như VJEPA, AJCEP, CPTPP và RCEP tiếp tục tạo lợi thế cạnh tranh về thuế quan cho hàng hóa Việt Nam khi tiếp cận thị trường Nhật Bản.
Hợp tác bán dẫn và đổi mới công nghệ nổi lên như trụ cột mới
Một nội dung trọng tâm của Phiên 1 là hợp tác Việt Nam – Nhật Bản trong công nghiệp bán dẫn và đổi mới công nghệ. Các diễn giả nhận định, Nhật Bản sở hữu nền tảng công nghệ bán dẫn và năng lực R&D hàng đầu thế giới, trong khi Việt Nam có lợi thế về nguồn nhân lực trẻ, môi trường chính trị ổn định và quyết tâm phát triển công nghệ cao.
Nhiều thỏa thuận hợp tác cấp Chính phủ trong các lĩnh vực bán dẫn, đổi mới công nghệ và năng lượng đã được thúc đẩy trong thời gian gần đây, đặc biệt sau các chuyến thăm cấp cao giữa lãnh đạo hai nước. Hợp tác không chỉ dừng ở đào tạo nhân lực và nghiên cứu – phát triển, mà đang mở rộng sang đầu tư chuỗi cung ứng bán dẫn, bao gồm vật liệu, thiết bị và hạ tầng kỹ thuật.
Theo đánh giá của các chuyên gia, Việt Nam có tiềm năng trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng bán dẫn khu vực, nếu tận dụng tốt sự hỗ trợ về công nghệ, đào tạo và đầu tư từ Nhật Bản.
Đầu tư xanh và chuyển đổi năng lượng là hướng đi dài hạn
Bên cạnh công nghệ cao, đầu tư xanh và chuyển đổi năng lượng được xác định là lĩnh vực hợp tác ưu tiên trong dài hạn giữa hai nước. Nhật Bản hiện là một trong những nhà đầu tư và đối tác ODA lớn nhất của Việt Nam trong lĩnh vực năng lượng, từ truyền tải điện, LNG, điện gió, điện mặt trời đến sinh khối.
Đặc biệt, hợp tác trong khuôn khổ JETP và Sáng kiến Phát thải ròng bằng “0” châu Á (AZEC) đang mở ra cơ hội mới cho Việt Nam trong việc tiếp cận nguồn vốn, công nghệ và kinh nghiệm quản lý để thực hiện mục tiêu Net Zero vào năm 2050. Các nội dung như hydro xanh, amoniac xanh, nâng cao hiệu quả năng lượng và phát triển công nghiệp phát thải thấp được đánh giá là những hướng hợp tác tiềm năng trong giai đoạn tới.
Doanh nghiệp cần chủ động thích ứng thị trường Nhật Bản
Kết luận Phiên 1, các diễn giả lưu ý rằng bên cạnh cơ hội, thị trường Nhật Bản cũng đặt ra yêu cầu rất cao về chất lượng, tiêu chuẩn kỹ thuật và tính ổn định của sản phẩm. Doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực quản trị, tuân thủ tiêu chuẩn, đồng thời tận dụng hiệu quả các FTA để gia tăng thị phần và giá trị gia tăng.
Phiên thảo luận và hỏi – đáp cho thấy sự quan tâm lớn của doanh nghiệp đối với thị trường Nhật Bản, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao, năng lượng sạch và công nghiệp hỗ trợ. Đây được xem là tín hiệu tích cực, phản ánh xu hướng dịch chuyển hợp tác Việt Nam – Nhật Bản từ chiều rộng sang chiều sâu, phù hợp với định hướng phát triển bền vững của cả hai nền kinh tế.
