PHÂN TÍCH CỦA ÔNG LÊ NGỌC ÁNH MINH:
TẠI SAO VIỆT NAM CHƯA "TẤN CÔNG" ĐƯỢC THỊ TRƯỜNG HÀN QUỐC – VÀ CHÚNG TA CẦN THAY ĐỔI GÌ?
Qua theo dõi nội dung hội thảo “Thúc đẩy hợp tác thương mại Việt Nam với Nhật Bản và Hàn Quốc trong giai đoạn mới” do Trung tâm Hỗ trợ hội nhập quốc tế thành phố Hồ Chí Minh (CIIS) phối hợp Bộ Công Thương tổ chức vào ngày 15 tháng 12 năm 2025, tôi thấy một nghịch lý lớn: Dù có đầy đủ công cụ chính sách, hiệp định thương mại, cơ chế hỗ trợ từ Nhà nước, nhưng Việt Nam vẫn đang ở thế "bị động" trong quan hệ thương mại với Hàn Quốc.
1. Cán cân thương mại lệch hướng – Bài học từ Donald Trump?
Theo số liệu được công bố, năm 2024, Hàn Quốc thặng dư thương mại với Việt Nam hơn 30 tỷ USD. Đây là một con số khổng lồ, phản ánh sự mất cân đối trong quan hệ hợp tác. Nếu tiếp tục duy trì trạng thái này, chúng ta sẽ mãi là thị trường tiêu thụ hàng hóa công nghệ cao và là nơi cung cấp nguyên liệu thô, gia công giá rẻ cho Hàn Quốc.
Tôi cho rằng, đã đến lúc các nhà quản lý phải tính toán lại chiến lược đàm phán. Có thể học cách tiếp cận thực tế của Donald Trump: coi thâm hụt thương mại là "quân bài" để mặc cả. Việt Nam có quyền yêu cầu Hàn Quốc mở cửa thị trường hơn nữa, giảm rào cản kỹ thuật, tăng hạn ngạch nhập khẩu nông sản, và hỗ trợ chuyển giao công nghệ thực chất. Chúng ta cũng cần xây dựng các rào cản kỹ thuật hợp lý để tạo đòn bẩy đàm phán, buộc phía Hàn Quốc phải nhượng bộ trên tinh thần công bằng.
2. Câu hỏi lớn cho doanh nghiệp Việt: Tại sao chúng ta chưa "tấn công" thị trường Hàn?
Cách đây hơn 25 năm, doanh nghiệp Hàn Quốc đã ào ạt vào Việt Nam với tư duy xâm nhập thị trường dài hạn. Họ không chỉ bán hàng, mà còn đầu tư, xây dựng thương hiệu, thiết lập chuỗi cung ứng khép kín. Họ biến Việt Nam thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi sản xuất toàn cầu.
Ngày nay, doanh nghiệp Việt Nam có điều kiện thuận lợi hơn nhiều:
-
Hệ thống xúc tiến thương mại bài bản từ Bộ Công Thương.
-
Mạng lưới tham tán thương mại năng động tại Hàn Quốc.
-
Các hiệp định thương mại tự do như VKFTA, RCEP tạo ưu đãi thuế quan lớn.
-
Thế nhưng, phần lớn doanh nghiệp Việt vẫn chỉ dừng ở mức xuất khẩu thụ động, chờ đơn hàng, chưa chủ động nghiên cứu thị trường, xây dựng thương hiệu và kênh phân phối trực tiếp tại Hàn Quốc.
3. Thay đổi tư duy: Từ "làm thuê" sang "làm chủ" chuỗi giá trị
Theo tôi, vấn đề cốt lõi nằm ở tư duy kinh doanh. Doanh nghiệp Việt cần:
-
Hiểu luật chơi của một quốc gia OECD như Hàn Quốc: Không còn là cạnh tranh bằng giá rẻ, mà là bằng chất lượng, tuân thủ, thương hiệu và bền vững (ESG).
-
Đầu tư dài hạn vào R&D, thiết kế sản phẩm phù hợp khẩu vị và tiêu chuẩn Hàn Quốc.
-
Chủ động thâm nhập hệ sinh thái khép kín của các Chaebol Hàn, từ vendor cấp 3 tiến dần lên cấp 1, thay vì chỉ gia công đơn thuần.
-
Xây dựng quan hệ đối tác chiến lược, không chỉ là quan hệ mua – bán.
4. Đề xuất hành động:
Đối với Nhà nước:
-
Sử dụng "quân bài nhập siêu" để đàm phán mở cửa thị trường Hàn Quốc cho nông sản, thực phẩm chế biến, dệt may cao cấp của Việt Nam.
-
Hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng và áp dụng hệ thống tiêu chuẩn quốc tế, truy xuất nguồn gốc bằng công nghệ cao.
-
Thúc đẩy hợp tác chuyển giao công nghệ thực chất trong các dự án FDI.
Đối với doanh nghiệp:
-
Tham dự hội chợ chuyên ngành tại Hàn Quốc một cách chủ động, có chuẩn bị kỹ lưỡng.
-
Thuê chuyên gia địa phương tư vấn về thị trường, pháp luật, marketing.
-
Đầu tư xây dựng thương hiệu quốc gia cho các sản phẩm chủ lực (cà phê, thủy sản, đồ gỗ, dệt may).
KẾT LUẬN:
Hàn Quốc đã chứng minh họ là một đối tác chiến lược quan trọng, nhưng không có nghĩa chúng ta phải chấp nhận thế yếu trong thương mại. Thời cơ để Việt Nam "tấn công" thị trường Hàn Quốc đã chín muồi. Chúng ta cần một tư duy mới: mạnh dạn, chủ động, và biết sử dụng các đòn bẩy thương mại một cách thông minh. Chỉ có như vậy, chúng ta mới không chỉ thu hẹp được khoảng cách thâm hụt, mà còn biến Việt Nam thành một đối tác công nghiệp thực thụ, cùng đồng sáng tạo giá trị trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Lê Ngọc Ánh Minh, Chủ tịch Điều hành Pacific Group
