EU phân bổ hơn 5 tỷ euro cho công nghệ phát thải ròng bằng 0, hydro sạch và khử carbon công nghiệp
Ủy ban châu Âu vừa công bố kế hoạch đầu tư tối đa 5,2 tỷ euro cho các dự án công nghệ phát thải ròng bằng 0 (net zero), hydro sạch và khử carbon trong công nghiệp, sử dụng nguồn thu từ Hệ thống mua bán phát thải EU (EU ETS). Đây là một trong những gói tài trợ lớn nhất từ trước đến nay của EU nhằm thúc đẩy chuyển dịch công nghiệp xanh và nâng cao năng lực cạnh tranh công nghệ.
Gói đầu tư mới bao gồm ba đợt kêu gọi đề xuất. Trong đó, 2,9 tỷ euro dành cho chương trình Công nghệ Net Zero 2025, 1,3 tỷ euro cho đấu giá lần thứ ba của Ngân hàng Hydro châu Âu nhằm hỗ trợ sản xuất hydro, và 1 tỷ euro cho đấu giá đầu tiên về khử carbon nhiệt công nghiệp thông qua Ngân hàng Khử carbon Công nghiệp.
Toàn bộ nguồn vốn được cấp từ Quỹ Đổi mới (Innovation Fund) của EU, hình thành từ nguồn thu EU ETS – cơ chế định giá carbon áp dụng cho các ngành phát thải lớn như điện – nhiệt, thép, xi măng, hóa chất, lọc dầu và hàng không thương mại. EU ước tính ETS sẽ tạo ra khoảng 40 tỷ euro trong giai đoạn 2020–2030; tính đến nay, Quỹ Đổi mới đã phân bổ hơn 15,8 tỷ euro cho trên 275 dự án.
Phát biểu về sáng kiến này, Phó Chủ tịch điều hành Ủy ban châu Âu phụ trách Chuyển dịch xanh, công bằng và cạnh tranh Teresa Ribera nhấn mạnh rằng việc tái đầu tư nguồn thu carbon vào công nghệ net zero và hydro không chỉ phục vụ mục tiêu khí hậu mà còn là đầu tư cho tương lai kinh tế và năng lực công nghiệp của châu Âu.
Trong khuôn khổ chương trình Net Zero 2025, EU sẽ ưu tiên các dự án có mức độ đổi mới cao, sẵn sàng thương mại hóa và có tiềm năng giảm phát thải khí nhà kính lớn, với các tiêu chí đánh giá gồm tác động giảm phát thải, mức độ đổi mới, độ chín công nghệ, khả năng nhân rộng và hiệu quả chi phí. Đáng chú ý, năm nay EU bổ sung điểm ưu tiên riêng cho các dự án do doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) điều phối và triển khai.
Đối với Ngân hàng Hydro châu Âu, nguồn ngân sách mới tăng so với năm trước và sẽ hỗ trợ sản xuất hydro tái tạo hoặc hydro carbon thấp điện phân, trong đó 300 triệu euro được dành riêng cho các dự án có bên mua trong lĩnh vực hàng hải và hàng không. Các dự án trúng thầu sẽ nhận khoản hỗ trợ cố định theo sản lượng hydro được xác minh, với thời hạn lên tới 10 năm.
Bên cạnh đó, đấu giá đầu tiên về khử carbon nhiệt công nghiệp sẽ hỗ trợ các giải pháp điện hóa và nhiệt tái tạo trực tiếp, bao gồm bơm nhiệt, nồi hơi điện, gia nhiệt điện trở – cảm ứng, năng lượng mặt trời nhiệt, địa nhiệt và các dự án lai ghép. Theo Ủy ban châu Âu, nhiệt công nghiệp hiện chiếm khoảng 75% lượng phát thải của khu vực công nghiệp.
Ủy viên EU phụ trách Khí hậu, Net Zero và Tăng trưởng xanh Wopke Hoekstra cho biết gói tài trợ mới sẽ giúp EU mở rộng quy mô các giải pháp giảm phát thải, củng cố vị thế dẫn đầu trong cuộc đua công nghệ sạch toàn cầu và tạo ra việc làm bền vững trên khắp châu lục.
