Chiến lược Hydro của Nhật Bản: Hướng tới nền kinh tế không carbon
Theo Hiệp hội Hydrogen Nhật Bản (JH2A)
Nhật Bản đang từng bước xây dựng một chiến lược toàn diện để đưa hydro trở thành trụ cột năng lượng trong tương lai. Lộ trình này đặt ra các mục tiêu cụ thể về sản lượng, giá cả, định nghĩa “hydro sạch” và cơ chế hỗ trợ chuỗi cung ứng, nhằm bảo đảm sự phát triển đồng bộ giữa công nghệ, thị trường và chính sách.
Mục tiêu sản lượng và giá thành
Theo kế hoạch, Nhật Bản hiện đang cung ứng khoảng 2 triệu tấn hydro mỗi năm. Con số này sẽ tăng lên 3 triệu tấn vào năm 2030, bứt phá mạnh mẽ đạt 12 triệu tấn vào năm 2040, và hướng tới 20 triệu tấn vào năm 2050. Song song với mở rộng quy mô, chính phủ cũng đặt mục tiêu giảm giá thành. Nếu hiện nay chi phí hydro khoảng 100 JPY/Nm³, thì đến năm 2030 con số này sẽ giảm còn 30 JPY/Nm³, và xa hơn là 20 JPY/Nm³ vào năm 2050, tạo điều kiện cho hydro cạnh tranh với các nhiên liệu hóa thạch.
Định nghĩa và chứng nhận hydro sạch
Một trong những bước đi quan trọng là thiết lập tiêu chuẩn quốc gia cho “hydro sạch”. Nhật Bản dự kiến đặt mục tiêu phát thải carbon ở mức khoảng 3,4 kg CO₂e/kgH₂, tính theo phạm vi “Well to Gate” (từ khai thác đến nhà máy). Mức này hiện vẫn đang ở dạng dự thảo, song được cho là nằm trong khả năng kỹ thuật và phù hợp với xu hướng quốc tế. Với hệ thống chứng nhận rõ ràng, Nhật Bản có thể đảm bảo rằng hydro được phát triển và sử dụng trong nước sẽ thực sự góp phần vào mục tiêu giảm phát thải carbon.
Cơ chế hỗ trợ chuỗi cung ứng quy mô lớn
Để khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư, chính phủ Nhật Bản sẽ triển khai cơ chế hỗ trợ dựa trên hợp đồng CFD (Contracts for Difference). Cơ chế này nhằm bù đắp phần chênh lệch giữa giá trần – được tính theo chi phí sản xuất hydro cộng với lợi nhuận hợp lý – và giá tham chiếu của nhiên liệu truyền thống. Theo mô hình dự kiến, khu vực tư nhân sẽ chịu trách nhiệm về rủi ro vận hành, trong khi chính phủ đóng vai trò trợ giá. Về dài hạn, khi chính sách định giá carbon đẩy giá nhiên liệu hóa thạch tăng lên, khoảng cách giá giữa hydro và nhiên liệu truyền thống sẽ thu hẹp dần, giúp thị trường hydro tự đứng vững.
Kết luận
Chiến lược hydro của Nhật Bản không chỉ nhằm mục tiêu an ninh năng lượng, mà còn đóng vai trò then chốt trong cam kết trung hòa carbon vào năm 2050. Bằng cách kết hợp mục tiêu sản lượng tham vọng, định nghĩa rõ ràng về hydro sạch và cơ chế hỗ trợ tài chính thông minh, Nhật Bản đang khẳng định vị thế tiên phong trong cuộc đua xây dựng nền kinh tế hydro toàn cầu.
