Bộ Đất đai, Hạ tầng, Giao thông và Du lịch Nhật Bản (MLIT): Chỉ 60% hợp đồng xây dựng có điều khoản “thay đổi hợp đồng” theo Luật Xây dựng sửa đổi
Ngày 16 tháng 10 năm 2025 – Hành chính & Hiệp hội
Bộ Đất đai, Hạ tầng, Giao thông và Du lịch Nhật Bản (MLIT) vừa công bố kết quả khảo sát đầu tiên về tình hình thực thi quy định mới liên quan đến việc điều chỉnh hợp đồng theo Luật Xây dựng sửa đổi, có hiệu lực từ tháng 12 năm 2024.
Theo quy định mới, các hợp đồng xây dựng phải ghi rõ phương thức thay đổi giá trị hợp đồng và thời hạn thi công trong trường hợp biến động chi phí hoặc điều chỉnh tiến độ. Tuy nhiên, tính đến tháng 1 năm 2025, chỉ có khoảng 60% doanh nghiệp xây dựng cho biết hợp đồng của họ có bao gồm các điều khoản thay đổi này.
MLIT nhấn mạnh rằng trong các hợp đồng được ký kết từ nay trở đi, việc thiết lập điều khoản thay đổi là bắt buộc, và các bên phải tiến hành thương lượng dựa trên các điều khoản này khi có nhu cầu điều chỉnh giá hoặc tiến độ.
Khảo sát được thực hiện trong khuôn khổ nghiên cứu “Thúc đẩy cải cách phương thức làm việc thông qua việc thiết lập thời gian thi công hợp lý” năm tài chính 2024. Trong số 1.373 công ty có hợp đồng tổng thầu, 827 công ty (60,2%) cho biết hợp đồng của họ “có” hoặc “hầu hết có” điều khoản thay đổi liên quan đến biến động giá.
Ngoài ra, khảo sát cũng được thực hiện với 59 doanh nghiệp tư nhân lớn trong các ngành điện lực, đường sắt, bất động sản và nhà ở, trong đó 66,1% (39 doanh nghiệp) xác nhận có quy định tương tự trong hợp đồng.
Do phần lớn các hợp đồng này được ký trước khi luật có hiệu lực (tháng 12/2024), Bộ dự kiến tỷ lệ tuân thủ sẽ tăng lên trong các hợp đồng mới. Sau khi luật có hiệu lực, hợp đồng phải ghi rõ nội dung “thay đổi giá sẽ được xác định thông qua thương lượng”, đồng nghĩa với việc các hợp đồng không cho phép điều chỉnh hoặc không có điều khoản thay đổi sẽ không còn được chấp nhận. MLIT coi khảo sát này là mốc khởi đầu và sẽ theo dõi tiến độ tuân thủ trong các năm tiếp theo.
Kết quả khảo sát cũng cho thấy trong số 1.574 công ty xây dựng, có 165 công ty (10,5%) cho biết họ đã đề nghị thương lượng điều chỉnh hợp đồng với bên đặt hàng hoặc tổng thầu nhưng không được chấp nhận. Trong khi đó, ở nhóm doanh nghiệp tư nhân lớn, không có trường hợp nào từ chối yêu cầu thương lượng.
Luật sửa đổi cũng bao gồm quy định về “thông tin rủi ro”, yêu cầu bên nhận thầu thông báo trước các rủi ro tiềm ẩn trước khi ký hợp đồng, đồng thời buộc bên đặt hàng có nghĩa vụ thiện chí trong việc xem xét điều chỉnh hợp đồng dựa trên thông tin đó. Tuy nhiên, chỉ 59,8% doanh nghiệp cho biết họ hiểu rõ nội dung quy định mới, và mức độ nhận biết giảm mạnh ở các doanh nghiệp nhỏ.
MLIT kết luận rằng cần tăng cường công tác phổ biến và hướng dẫn, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, để bảo đảm tuân thủ đầy đủ quy định mới của Luật Xây dựng.
