ASEAN có thể trở thành trung tâm sản xuất hydrogen xanh – hay nên nhập khẩu để tiêu thụ?
Ban Thư ký Hiệp hội Hydrogen Việt Nam (VAHC) biên soạn
Ngày 16 tháng 12 năm 2025
Tại Webinar “Accelerating Hydrogen in Southeast Asia: From Promise to Practical Pathways”, do Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) phối hợp với các đối tác tổ chức vào ngày 9 tháng 12 năm 2025, các chuyên gia quốc tế đã thảo luận sâu về triển vọng và giới hạn của hydrogen xanh tại khu vực Đông Nam Á.
Trong khuôn khổ Webinar này, ông Alex Tancock – CEO của InterContinental Energy, một trong những nhà phát triển dự án hydrogen xanh quy mô lớn hàng đầu thế giới, đã đưa ra nhận định then chốt:
Đông Nam Á khó trở thành trung tâm sản xuất hydrogen xanh vì chỉ khi giá điện xanh xuống dưới 30 USD/MWh thì việc sản xuất hydrogen xanh mới thực sự khả thi về mặt kinh tế và có khả năng cạnh tranh quốc tế. [Xem clip tại phút 49:33 đến 50:35]
Theo ông Alex Tancock, đây không phải là vấn đề công nghệ mà là bài toán chi phí đầu vào, đặc biệt là chi phí điện – yếu tố chiếm tỷ trọng lớn nhất trong giá thành hydrogen xanh.
Nhận định này đặt ra câu hỏi chiến lược cho ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng:
Liệu khu vực có thể trở thành trung tâm sản xuất hydrogen xanh, hay nên định vị mình là thị trường tiêu thụ và nhập khẩu hydrogen trong tương lai?
1. Giá điện thông thường tại Việt Nam và các nước ASEAN
Giá điện lưới hiện nay tại ASEAN phản ánh mức độ phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, chi phí nhập khẩu năng lượng và cơ chế điều tiết giá của từng quốc gia.
| Quốc gia | Giá điện thông thường (USD/MWh, xấp xỉ) |
|---|---|
| Việt Nam | 85 – 95 |
| Thái Lan | 110 – 130 |
| Philippines | 140 – 160 |
| Malaysia | 60 – 75 |
| Indonesia | 70 – 90 |
| Singapore | 180 – 220 |
So với ngưỡng dưới 30 USD/MWh mà ông Alex Tancock nêu tại Webinar, có thể thấy giá điện lưới tại toàn bộ ASEAN đều cao hơn nhiều lần, khiến việc sử dụng điện lưới để sản xuất hydrogen xanh là không khả thi.
2. Giá điện tái tạo tại Việt Nam và ASEAN
Điện tái tạo là nền tảng bắt buộc của hydrogen xanh. Tuy nhiên, mặt bằng giá điện tái tạo hiện nay tại ASEAN vẫn còn tương đối cao so với các khu vực có lợi thế toàn cầu.
| Quốc gia | Giá điện tái tạo (USD/MWh, xấp xỉ) |
|---|---|
| Việt Nam | 45 – 60 |
| Thái Lan | 55 – 70 |
| Philippines | 60 – 80 |
| Malaysia | 40 – 55 |
| Indonesia | 50 – 70 |
| Singapore | >80 |
So với tiêu chí điện xanh dưới 30 USD/MWh mà ông Alex Tancock nhấn mạnh, không quốc gia nào trong ASEAN hiện đạt được ngưỡng này. Điều này lý giải vì sao ASEAN gặp bất lợi trong tham vọng trở thành trung tâm sản xuất hydrogen xanh toàn cầu.
3. So sánh giá nước – lợi thế tương đối của ASEAN
Để sản xuất 1 kg hydrogen xanh, cần khoảng 9–10 lít nước tinh khiết. Giá nước công nghiệp tại ASEAN nhìn chung ở mức thấp so với nhiều khu vực khác.
| Quốc gia | Giá nước công nghiệp (USD/m³) | USD/lít |
|---|---|---|
| Việt Nam | 0.30 – 0.50 | 0.0003 – 0.0005 |
| Thái Lan | 0.50 – 0.70 | 0.0005 – 0.0007 |
| Malaysia | 0.30 – 0.40 | 0.0003 – 0.0004 |
| Indonesia | 0.20 – 0.40 | 0.0002 – 0.0004 |
| Singapore | 1.50 – 2.00 | 0.0015 – 0.0020 |
Chi phí nước cho 1 kg hydrogen xanh tại Việt Nam chỉ khoảng 0.003–0.005 USD, cho thấy nước không phải là rào cản chính đối với sản xuất hydrogen xanh trong khu vực.
4. Ước tính chi phí đầu vào sản xuất 1 kg hydrogen xanh
Giả định kỹ thuật phổ biến:
-
Điện tiêu thụ: 50–55 kWh/kg H₂
-
Nước tiêu thụ: 10 lít/kg H₂
| Quốc gia | Giá điện tái tạo (USD/MWh) | Chi phí điện (USD/kg H₂) | Chi phí nước (USD/kg) | Tổng chi phí đầu vào (USD/kg) |
|---|---|---|---|---|
| Việt Nam | 50 | ~2.5 – 2.75 | ~0.004 | ~2.5 – 2.75 |
| Malaysia | 45 | ~2.3 – 2.5 | ~0.004 | ~2.3 – 2.5 |
| Indonesia | 60 | ~3.0 – 3.3 | ~0.003 | ~3.0 – 3.3 |
| Thái Lan | 65 | ~3.3 – 3.6 | ~0.006 | ~3.3 – 3.6 |
| Singapore | 90 | ~4.5 – 5.0 | ~0.02 | ~4.5 – 5.0 |
Trong khi đó, tại các khu vực mà ông Alex Tancock đề cập trong Webinar – như Trung Đông, Australia hay Nam Mỹ – chi phí điện xanh có thể dưới 30 USD/MWh, tương đương khoảng 1.2–1.6 USD/kg hydrogen, tạo lợi thế cạnh tranh vượt trội.
5. Nhận định sơ bộ của Ban Thư ký VAHC
Từ các phân tích trên, có thể rút ra một số kết luận bước đầu:
-
Phát biểu của ông Alex Tancock tại Webinar của IEA cho thấy rõ: giới hạn của hydrogen xanh tại ASEAN nằm ở chi phí điện, không phải ở tài nguyên.
-
Với mặt bằng giá hiện nay, Việt Nam và ASEAN khó có thể trở thành trung tâm sản xuất hydrogen xanh toàn cầu.
-
Vai trò phù hợp hơn trong trung hạn là sản xuất hydrogen xanh quy mô vừa để tiêu thụ nội địa, phục vụ khử carbon công nghiệp, đồng thời chuẩn bị cho kịch bản nhập khẩu hydrogen hoặc ammonia xanh trong dài hạn.
6. Để ngỏ cho bài phân tích tiếp theo
Bài viết này chủ động để ngỏ phần giải pháp, bao gồm:
-
Liệu ASEAN có thể kéo giá điện tái tạo xuống dưới 30 USD/MWh thông qua cải cách thị trường, quy mô dự án và tích hợp hệ thống?
-
Vai trò của hydrogen tự nhiên, hydrogen nhập khẩu và ammonia xanh trong chiến lược năng lượng quốc gia.
-
Lựa chọn chiến lược của Việt Nam giữa tự sản xuất – nhập khẩu – hay kết hợp cả hai.
Những nội dung này sẽ được Ban Thư ký VAHC phân tích sâu hơn trong bài viết tiếp theo.
