Cơ chế Kết nối Trực tiếp Điện Xanh của Trung Quốc: Lý do Chiến lược Quan trọng Hơn Tốc độ

Cơ chế Kết nối Trực tiếp Điện Xanh của Trung Quốc: Lý do Chiến lược Quan trọng Hơn Tốc độ
Tác giả: Ying Zheng – Nhà nghiên cứu chính sách về chuyển dịch năng lượng và khử carbon công nghiệp
Ngày 25 tháng 11 năm 2025

Việc Trung Quốc chính thức triển khai Cơ chế Kết nối Trực tiếp Điện Xanh đánh dấu một bước chuyển lớn trong cách các doanh nghiệp công nghiệp và doanh nghiệp xuất khẩu tiếp cận nguồn điện tái tạo. Thay vì chỉ mua điện xanh, doanh nghiệp có thể đầu tư trực tiếp vào tài sản phát điện và xây dựng đường dây truyền tải riêng, qua đó tăng khả năng cạnh tranh nhờ nguồn cung ổn định và minh bạch về truy xuất nguồn gốc.

Tại hội nghị BloombergNEF Summit, trong phiên thảo luận “Direct Supply, Direct Impact: The Next Phase of Exporters’ Green Power Procurement”, tôi đã chia sẻ quan điểm về hai câu hỏi trọng tâm đang định hình chiến lược mua điện tái tạo của doanh nghiệp tại Trung Quốc.

1. Tại sao Trung Quốc áp dụng chính sách Kết nối Trực tiếp Điện Xanh vào thời điểm này?

Ba yếu tố chiến lược giải thích bước đi này:

• Thúc đẩy hòa lưới năng lượng tái tạo
Tốc độ mở rộng nhanh của điện gió và điện mặt trời tạo áp lực lớn lên hạ tầng lưới và tính linh hoạt của hệ thống. Các dự án kết nối trực tiếp hỗ trợ giảm cắt giảm công suất và tăng tiêu thụ điện tái tạo tại chỗ.

• Đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về tính truy xuất điện xanh
Trong bối cảnh toàn cầu đẩy mạnh khử carbon, các nhà sản xuất định hướng xuất khẩu cần nguồn điện có thể truy xuất rõ ràng để duy trì năng lực cạnh tranh. Kết nối trực tiếp cung cấp nguồn điện xanh có truy xuất theo từng nguồn cụ thể.

• Cung cấp lựa chọn thay thế khi các nhà máy điện than tự dùng bị loại bỏ
Khi các nhà máy nhiệt điện than tự dùng dần bị loại khỏi hệ thống, doanh nghiệp cần giải pháp điện hợp pháp và bền vững. Kết nối trực tiếp điện xanh đáp ứng yêu cầu này.

Tóm lại, chính sách hiện đáp ứng ba nhóm nhu cầu:

1. Hòa lưới năng lượng tái tạo

2. Nhu cầu mua điện của doanh nghiệp xuất khẩu

3. Thay thế các nhà máy điện than tự dùng bị đóng cửa

2. Doanh nghiệp nên lựa chọn GEC/EAC, PPA hay dự án Kết nối Trực tiếp Điện Xanh?

Dựa trên kinh nghiệm làm việc với nhiều tập đoàn đa quốc gia, tôi cho rằng doanh nghiệp cần bắt đầu từ mục đích:

• Nếu mục tiêu là tuân thủ quy định trong nước, chẳng hạn đáp ứng tỷ lệ tiêu thụ điện xanh theo yêu cầu của Cơ quan Năng lượng Quốc gia Trung Quốc, việc mua Chứng chỉ Điện Xanh (GECs) thường là đủ.

• Nếu cần đạt tiêu chuẩn quốc tế như RE100 hay SBTi, thì PPA hoặc dự án kết nối trực tiếp mang lại mức độ tin cậy cao hơn nhiều.

Sau khi xác định rõ yêu cầu tuân thủ, doanh nghiệp mới nên đánh giá tính kinh tế, mức độ ổn định giá dài hạn và khả năng đảm bảo nguồn lực. Chiến lược hiệu quả luôn cân bằng: tuân thủ, chi phí, truy xuất và an ninh nguồn cung.

Lưu ý khi đầu tư vào dự án Kết nối Trực tiếp Điện Xanh

Dù mang lại truy xuất cao nhất và hỗ trợ phát triển năng lượng tái tạo, các dự án kết nối trực tiếp đòi hỏi vốn lớn và cam kết dài hạn. Doanh nghiệp cần phân tích tài chính kỹ lưỡng và xem xét liệu nhu cầu của mình đã có thể đáp ứng bằng GECs hoặc PPAs – vốn đủ cho đa số trường hợp.

Đây là một quyết định cần sự thận trọng và phân tích toàn diện. Không phải doanh nghiệp nào cũng cần hoặc đã sẵn sàng cho hình thức này, bởi nó đòi hỏi tính ổn định nhu cầu, cam kết vốn và khả năng chấp nhận rủi ro thị trường.

Cuối cùng, thành công không đến từ việc trở thành người đi đầu, mà từ việc trở thành người lựa chọn đúng thời điểm.

Ba câu hỏi doanh nghiệp cần tự đặt ra

1. Mục tiêu chính là tuân thủ, tối ưu chi phí hay nâng cao vị thế cạnh tranh toàn cầu?

2. Doanh nghiệp có thực sự cần nguồn điện có mức độ truy xuất cao?

3. Doanh nghiệp có đủ khả năng đầu tư dài hạn và chấp nhận rủi ro thị trường?

Nếu câu trả lời chưa rõ ràng, GECs hoặc PPAs thường đã đáp ứng đầy đủ nhu cầu. Việc hiểu rõ lý do đằng sau cơ chế Kết nối Trực tiếp Điện Xanh là điều cần thiết để xây dựng chiến lược mua điện tái tạo vững chắc và hướng về tương lai.